Suy niệm Tuần Thánh
SUY NIỆM TUẦN THÁNH
WGPMT (09.04.2022) - Cơn hấp hối
của Chúa
Chúa
Giêsu hấp hối trong vườn Ghetsemani
Khi kể lại việc Chúa Giêsu cầu
nguyện tại núi Ôliu trước khi bị bắt, thánh Luca viết: “Et factus in agonia prolixius orabat – Và trong
cơn hấp hối Người cầu nguyện khẩn thiết” (Lc 22,44). Trong thực tế, các tín hữu
Việt Nam vẫn thường nói “Chúa Giêsu hấp hối trong Vườn Cây Dầu”. “Hấp hối” thường
được hiểu là những giây phút trước khi chết, nhưng ý nghĩa nguyên thủy của từ agonia là tranh đấu (đấu tranh sinh tử giữa sự sống và sự chết). Từ
“tranh đấu” ở đây muốn diễn tả việc cầu nguyện của Chúa Giêsu trở thành một cuộc
tranh đấu và là tranh đấu với thánh ý Thiên Chúa. Điều này xảy ra khi Thiên
Chúa yêu cầu một điều gì đó mà chúng ta không sẵn sàng đón nhận, hoặc chúng ta
cảm thấy ngỡ ngàng, khó hiểu.
Kinh Thánh cũng trình bày một
trường hợp đấu tranh khác với Thiên Chúa khi cầu nguyện. Đó là trường hợp tổ phụ
Giacóp vật lộn với Chúa (x. St 32,23-32). So sánh với Chúa Giêsu cầu nguyện tại
núi Ôliu, có thể thấy nhiều điều giống nhau. Cuộc vật lộn của tổ phụ Giacop diễn
ra vào ban đêm, phía bên kia con sông Jabbok, Chúa Giêsu cũng cầu nguyện ban
đêm, bên kia sông Kedron. Tổ phụ Giacop tách ra khỏi vợ con và các tôi tớ để ở
một mình, Chúa Giêsu cũng tách khỏi ba môn đệ thân tín để đi cầu nguyện.
Thế nhưng có sự khác biệt
quan trọng giữa hai trình thuật. Tại sao Giacop vật lộn với Thiên Chúa? Theo
Sách Sáng Thế, Giacop nói với vị thiên sứ: “Tôi sẽ không buông Ngài ra nếu Ngài
không chúc phúc cho tôi” (32,27), tức là cho đến khi Giacop đạt được điều ông
mong muốn. Giacop cũng nói với vị thiên sứ: “Xin cho tôi biết tên Ngài” (32,29)
vì ông nghĩ rằng nếu ông biết Danh Chúa, ông sẽ mạnh mẽ hơn Esau là người anh
ông sắp gặp. Thiên Chúa đã chúc phúc cho ông nhưng không mặc khải Danh Ngài.
Như thế, Giacop vật lộn, đấu
tranh với Chúa là để Chúa phải chiều theo ý muốn của ông, còn Chúa Giêsu cầu
nguyện (đấu tranh) là để ý chí nhân loại nơi Ngài quy phục thánh ý Thiên Chúa.
Ngài phải đấu tranh vì “tinh thần thì nhanh nhẹn, nhưng xác thịt thì yếu đuối”
(Mc 14,38).
Câu hỏi đặt ra là: chúng ta
giống ai khi cầu nguyện trong những lúc khó khăn, thử thách? Có lẽ chúng ta giống
như Giacop, cầu nguyện để thuyết phục Chúa thay đổi ý muốn của Ngài hơn là cầu
nguyện để chính chúng ta thay đổi và đón nhận thánh ý Thiên Chúa; chúng ta cầu
nguyện để xin Chúa cất thánh giá khỏi mình hơn là để có sức vác thánh giá với
Chúa. Ngược lại, chúng ta sẽ giống như Chúa Giêsu nếu trong những thử thách,
chúng ta chấp nhận quy phục thánh ý Chúa. Kết quả của hai cách cầu nguyện sẽ rất
khác nhau. Thiên Chúa đã không cho Tổ phụ Giacop biết Danh Ngài, nhưng Ngài đã
ban cho Chúa Giêsu một Danh vượt trên mọi danh (x. Phil 2,9-11).
Đôi lúc khi cầu nguyện, có một
điều gì đó khác thường xảy ra mà chúng ta nên biết để không đánh mất đi cơ hội
quý giá. Ấy là khi có sự đảo lộn: Thiên Chúa trở thành người nài nỉ, còn chúng
ta thành người được nài nỉ! Bạn cầu nguyện và xin Chúa điều gì đó nhưng khi cầu
nguyện, dần dần bạn nhận ra là chính Chúa đang xin bạn điều gì đó. Bạn đến xin
Chúa cất khỏi bạn cái dằm trong thân xác, hoặc một thánh giá nào đó, hoặc cho bạn
thoát khỏi một công việc, một hoàn cảnh, một ai đó… nhưng rồi bạn khám phá ra
chính Chúa đang xin bạn đón nhận thánh giá đó, công việc đó, con người đó.
Một bài thơ của Rabindranath
Tagore có thể giúp chúng ta hiểu được phần nào. Có người ăn xin đi gõ cửa từng
nhà dọc theo con đường làng. Bỗng xa giá nhà vua xuất hiện ở đàng xa. Người ăn
xin nghĩ bụng đây là cơ may cả đời. Anh ta ngồi xuống vệ đường, mở túi ăn xin
ra, hi vọng của bố thí sẽ vứt xuống đầy túi. Nhưng rất bất ngờ, xa giá ngừng lại,
nhà vua chìa tay ra hỏi: “Ngươi có cái gì cho ta chăng?” Hết sức ngỡ ngàng và bối
rối, người ăn xin lục túi, lấy một hạt thóc và trao cho nhà vua. Thật tiếc biết
chừng nào vì tối hôm ấy, khi lục lại túi ăn xin, anh ta thấy một hạt thóc bằng
vàng! Và khóc tức tưởi vì mình đã không dám cho đi tất cả.
Tại núi Ôliu, Chúa Giêsu cầu
xin Chúa Cha cất chén đắng này xa con, nhưng Chúa Cha lại xin Ngài hãy uống cho
trọn vì phần rỗi thế gian. Chúa Giêsu đã cho đi, không chỉ một giọt máu nhưng
là tất cả, và Chúa Cha đã ban lại cho Ngài một Danh vượt trên mọi danh: “Đức
Giêsu Kitô là Chúa – kurios”: Một
giọt máu của Ngài cứu cả thế gian.
Cuộc sống của chúng ta cũng
có những cơn “hấp hối” nho nhỏ: một cơn bạo bệnh, sự hiểu lầm của người thân, nỗi
sợ hãi vì uy tín và danh dự bị đe dọa. Trong tất cả những tình huống ấy, Chúa
Giêsu dạy chúng ta phải cầu nguyện. Trong Vườn Cây Dầu, Ngài muốn có các môn đệ
thân tín bên cạnh để làm gì? Phải chăng để được nghe những lời an ủi? Không,
Ngài muốn họ cùng cầu nguyện với Ngài: “Simon, anh ngủ à? Anh không thức nổi một
giờ sao? Anh em hãy tỉnh thức và cầu nguyện kẻo sa chước cám dỗ. Vì tinh thần
thì hăng hái, nhưng thể xác lại yếu đuối” (Mc 14,37-38).
Nếu đã cầu nguyện mà không được
nhận lời thì sao? Hãy cầu nguyện tha thiết hơn nữa! ““Et factus in agonia
prolixius orabat – Và trong cơn hấp hối Người cầu nguyện khẩn thiết” (Lc
22,44). Chúng ta có thể lý sự: Chúa Giêsu cầu nguyện nhưng Chúa Cha không nhận
lời! Thưa, có đấy. Câu trả lời của Chúa Cha là sự phục sinh của Chúa Giêsu từ
cõi chết, và nhờ đó, cả nhân loại được đón nhận sự sống mới.
Cuộc khổ nạn thiêng liêng của Chúa
Chúa
Giêsu chịu đóng đinh vào thập giá
“Họ đóng đinh Người vào thập
giá” (Mc 15,25; Mt 27,35; Lc 23,33). Với phạm nhân bị khổ hình thập giá, có hai
cách thực hiện: hoặc dùng dây cột cổ tay vào thập giá hoặc đóng đinh. Các vết
thương trên tay và chân của Chúa Giêsu cho chúng ta biết người ta đã đóng đinh
Chúa và chúng ta có thể hình dung Chúa phải chịu đau khổ khủng khiếp ra sao.
Đã có nhiều giả thuyết đưa ra
để giải thích lý do dẫn đến việc Chúa Giêsu chết trên thập giá: ngạt thở, đột
quỵ. Lý do thuyết phục nhất về mặt y học là mất nước và mất máu. Thế nhưng từ cặp
mắt đức tin, chúng ta có thể nói đến đau khổ lớn hơn nhiều mà Chúa Giêsu phải
trải qua, đó là nỗi đau thiêng liêng, cuộc khổ nạn trong linh hồn Đấng Cứu thế.
Có nhiều nguyên nhân.
Trước hết là sự cô đơn. Các sách Tin Mừng nói đến việc
Chúa Giêsu bị bỏ rơi: đám đông bỏ rơi, các môn đệ cũng bỏ Ngài mà chạy trốn (x.
Ga 16,23; Mt 26,56; Mc 14,50). Nỗi cô đơn ấy đạt đến đỉnh điểm trên thập giá
khi Chúa Giêsu, trong nhân tính của Người, cảm nhận như chính Chúa Cha cũng bỏ
rơi Ngài: “Lạy Thiên Chúa, lạy Thiên Chúa của con, sao Chúa bỏ con?” (Mt
27,46). Đây không phải là tiếng kêu tuyệt vọng như một vài người nghĩ. Nếu các
tác giả sách Tin Mừng nghĩ như thế, hẳn các ngài đã không kể lại lời tuyên xưng
đức tin của viên bách quản: “Quả thật, ông này là Con Thiên Chúa” (Mt 27,54; Mc
15,39). Đúng hơn, nên nghe lại tiếng kêu của Chúa Giêsu trong ánh sáng Thánh vịnh
22 để hiểu tiếng kêu ấy là sự diễn tả nỗi cô đơn cùng cực của Chúa trong giây
phút ấy.
Chúa Giêsu đã trải nghiệm điều
mà thánh Phaolô diễn tả sau này là “bị nguyền rủa và xa lìa Đức Kitô vì anh em
đồng bào của tôi theo huyết thống” (Rm 9,3). Chúa Giêsu trở thành người bị tách
lìa khỏi Thiên Chúa để nhân loại được trở về với Chúa. Nói theo ngôn ngữ ngày
nay, Chúa Giêsu bị trở thành kẻ vô thần! Có thứ vô thần chủ ý và có tội vì cố
tình chối bỏ Thiên Chúa, nhưng cũng có thứ vô thần “thụ động” phát xuất từ cảm
nhận bị Thiên Chúa ruồng bỏ, và hết sức đau đớn. Ở đây có lẽ chúng ta nên tham
khảo kinh nghiệm của các nhà thần bí để hiểu phần nào cảm nghiệm đau khổ này.
Một khía cạnh khác của cuộc
khổ nạn nội tâm này là sự nhục mạ và
khinh bỉ. “Người bị đời khinh khi ruồng rẫy…bị chúng ta khinh khi, không đếm
xỉa tới” (Is 53,3). Tiên tri Isaia đã tiên báo về Người Tôi tớ đau khổ và điều ấy
đã xảy ra với Chúa Giêsu. Từ lúc Chúa bị bắt đến khi họ đóng đinh Ngài vào thập
giá, sự khinh miệt, nhục mạ càng lúc càng tăng: “Chúng khoác cho Người một tấm
áo điều, và kết một vòng gai làm vương miện đặt lên đầu Người. Rồi chúng bái
chào Người: Vạn tuế Đức Vua dân Do Thái! Chúng lấy cây sậy đập lên đầu Người,
khạc nhổ vào Người, và quỳ gối bái lạy. Chế giễu chán, chúng lột áo điều ra và
cho Người mặc áo lại như trước. Sau đó chúng dẫn Người đi để đóng đinh vào thập
giá” (Mc 15,17-20). Dưới chân thập giá, các thượng tế, kinh sư và kỳ mục cũng
chế giễu Người: “Nó đã cứu những người khác nhưng không cứu nổi chính mình” (Mt
27,41-42). Chúa Giêsu bị đánh gục, để tất cả những ai bị đánh gục
trong đời có được một Đấng an ủi và cứu giúp họ.
Thế nhưng cuộc khổ nạn thiêng
liêng của Chúa Giêsu còn có nguyên nhân sâu xa hơn cả sự khinh miệt và nhục mạ
Ngài phải chịu. Trong Vườn Cây Dầu, Chúa đã xin Chúa Cha cất chén đắng (x. Mc
14,36). Hình ảnh “chén” trong Kinh Thánh thường diễn tả cơn thịnh nộ của Thiên
Chúa chống lại tội lỗi (x. Is 51,22; Tv 75,8; Kh 14,10). Khởi đầu Thư gửi tín hữu Rôma, thánh Phaolô đã
nêu lên một điều được coi như nguyên lý phổ quát: “Từ trời, Thiên Chúa mặc khải
cơn thịnh nộ của Người chống lại mọi thứ vô luân và bất chính của những người lấy
sự bất chính mà giam hãm chân lý” (Rm 1,18). Tội lỗi ở đâu thì án xử của Thiên
Chúa cũng chống lại, nếu không người ta sẽ hiểu là Thiên Chúa thỏa hiệp với tội
lỗi và sự phân biệt thiện-ác sẽ không còn nữa. Hiểu như thế, cơn thịnh nộ của
Thiên Chúa cũng đồng nghĩa với sự thánh thiện. Trong Vườn Cây Dầu và trên Thánh
Giá, Chúa Giêsu mang trên mình Ngài sự vô luân và bất chính của cả thế gian, hoặc
nói như thánh Phaolô, Thiên Chúa đã làm cho Chúa Giêsu thành “hiện thân của tội
lỗi” (2Cr 5,21). Vì thế, cơn thịnh nộ của Thiên Chúa “đổ xuống” trên Chúa
Giêsu. Hấp lực vô cùng từ thuở đời đời giữa Chúa Cha và Chúa Con nay bị thay thế
bằng sự ruồng bỏ đến vô cùng giữa sự thánh thiện của Thiên Chúa và tội lỗi của
thế gian, đó chính là điều mà lời cầu xin của Chúa Giêsu diễn tả: Xin cất chén
đắng này xa con! Đây là mầu nhiệm khôn dò mà chúng ta chỉ có thể thoáng thấy từ
xa chứ không thể hiểu thấu.
“Lạy Chúa, từ lòng mẹ, chúng
con đã mang án tử do tội Ađam truyền lại, nhưng nhờ mầu nhiệm Con Chúa chịu khổ
hình, Chúa đã tiêu diệt sự chết. Xin Chúa ban ơn thánh hóa biến đổi chúng con
nên giống hình ảnh Ađam mới là Đức Kitô, Đấng hằng sống và hiển trị muôn đời”.
In dấu cuộc thương khó của Chúa
Khăn
liệm Turino
Chắc chắn cuộc khổ nạn của
Chúa là chủ đề lớn trong nghệ thuật Tây phương. Biết bao nhiêu tác phẩm hội họa
và điêu khắc nổi tiếng về Chúa Giêsu hấp hối trong Vườn Cây Dầu, Chúa Giêsu vác
thánh giá, Chúa Giêsu chịu đóng đinh thập giá, pieta… Tuy nhiên không có tác phẩm
nào thu hút cho bằng Khăn liệm
Turino. Ở đây chúng ta không bàn đến chuyện tấm khăn liệm này có “chính thực”
không, là tự nhiên hay nhân tạo, thánh tích hay chỉ là tượng ảnh. Điều muốn nói
ở đây là Khăn liệm Turino là sự thể hiện trang trọng và cao cả nhất về sự chết
mà cặp mắt nhân loại chúng ta có thể chiêm ngắm được.
Chiêm ngắm Khăn liệm Turino
không làm cho chúng ta nghĩ đến một người chết nhưng là một người đang chìm
trong suy tưởng trầm lặng và sâu xa. Hình ảnh ấy như diễn tả lời thánh thi Thứ
Bảy Tuần thánh: “Thân xác tôi nghỉ ngơi
trong an bình – Caro mea
requiescet in pace”, và trong Giờ Kinh Sách, chúng ta đọc: “Một điều gì đó
lạ thường đang diễn ra, hôm nay sự thinh lặng bao trùm trái đất. Toàn thể địa cầu
tĩnh lặng vì Vua đang ngủ”.
Thần học nói với chúng ta rằng
khi chết, linh hồn Chúa Kitô tách ra khỏi thân xác, cũng như mọi người chết, thế
nhưng thần tính của Người vẫn kết hợp với cả linh hồn và thân xác của Người.
Khăn liệm Turino là sự diễn tả tuyệt hảo về mầu nhiệm Kitô học này. Thân xác đã
tách ra khỏi linh hồn nhưng không tách khỏi thần tính. Chiêm ngắm Khăn liệm,
chúng ta thấy tính thần thánh tỏa trên khuôn mặt Chúa Kitô, Đấng dù bị cực hình
nhưng vẫn uy nghi.
Khuôn mặt Chúa Kitô trên khăn
liệm giống như một lằn ranh, một bức tường ngăn cách hai thế giới: thế giới người
đời với đầy rẫy những âu lo, bạo lực, tội lỗi, và thế giới của Thiên Chúa mà sự
dữ không thể bén mảng tới. Đó là bãi biển ở đó mọi làn sóng tan dần. Cứ như thể
nơi Chúa Kitô, Thiên Chúa nói với sức mạnh của sự dữ bằng những lời trong sách
Gióp: “Ngươi chỉ tới đây thôi, chứ không được tiến xa hơn nữa, đây là nơi các đợt
sóng cao phải vỡ tan tành” (38,11).
“Lạy Chúa, xin làm cho con
nên tấm khăn liệm xác Chúa. Khi Chúa được đưa xuống khỏi thập giá và đến với
con trong Bí tích Mình và Máu Thánh Chúa, xin để con lấy tấm áo đức tin và đức
mến của con bọc lấy Chúa, để Chúa in vào linh hồn con một dấu ấn không phai mờ.
Lạy Chúa, xin làm cho tấm áo nhân loại thô ráp của con nên khăn liệm của Chúa”.
Thiên
Triệu
Nguồn: giaophanmytho.net(09.04.2022)
- Đức Giáo Hoàng Phanxicô - Mười một năm nhìn lại ( 19/03/2024)
- Suy niệm về việc Chúa Giêsu chịu đánh đòn ( 15/03/2024)
- Tình yêu khôn dò của Thiên Chúa nơi cái chết trên thập giá của Đức Kitô ( 14/03/2024)
- Thiên Chúa là Ai trong Kinh Thánh? ( 13/03/2024)
- Cuộc chiến đấu thiêng liêng ( 11/03/2024)
- Sống Mùa Chay: từ tội nhân đến thánh nhân ( 11/03/2024)
- Chay tịnh internet ( 09/03/2024)
- Cuốn sách mà tất cả các tu sĩ Cát Minh đều đọc trong Mùa Chay ( 07/03/2024)
- Suy niệm về cơn hấp hối của Chúa Giêsu trong vườn Giếtsimani ( 06/03/2024)
- Các Thánh vịnh chỉ cho chúng ta thấy dung nhan của Thiên Chúa ( 05/03/2024)