Những tiến bộ trong hệ thống kiểm soát
các hoạt động tài chính của Vatican
Ngọc Yến
Vatican News (6.7.2020) – Hôm thứ Sáu 03/7/2020, Cơ quan Thông tin Tài chính gọi tắt là AIF, một tổ chức của Tòa Thánh - Quốc gia Thành Vatican với chức năng chống rửa tiền và tài trợ khủng bố đã cho công bố bản báo cáo về hoạt động của Cơ quan trong năm 2019. Nhân dịp này, tiến sĩ Carmelo Barbargallo, chủ tịch Cơ quan Thông tin Tài chính đã có một bài tham luận, đưa ra một cái nhìn tổng quát về những hoạt động, những vấn đề liên quan đến AIF trong thời gian qua và những hoạt động tiếp theo trong tương lai.
Trong bài tham luận,
trước hết, vị chủ tịch nói về lịch sử thiết lập của Cơ quan. Theo đó, Cơ quan
Thông tin Tài chính (AIF) là một cơ quan mới của Tòa Thánh, được Đức nguyên
Giáo hoàng Biển Đức XVI thành lập vào cuối năm 2010 và bắt đầu hoạt động vào
năm 2011. Từ khi thành lập cho đến nay, sự lớn mạnh của các hoạt động trong các
lãnh vực không thay đổi: quy định, thông tin tài chính, giám sát. Như thế, AIF
được công nhận là một cơ quan có thẩm quyền trong cuộc chiến chống rửa tiền và
tài trợ khủng bố.
Vào cuối tháng 11
năm ngoái (2019), tiến sĩ Barbargallo được Đức Thánh Cha Phanxicô bổ nhiệm làm
Chủ tịch Cơ quan Thông tin Tài chính. Trong niềm vinh dự được giao nhiệm vụ,
ông tin rằng AIF sẽ có thể đóng góp để các hoạt động tài chính của Tòa Thánh tiếp
tục được chính xác và minh bạch. Nhân dịp này vị tân Chủ tịch đã cho hệ thống
tài chính quốc tế biết rằng AIF sẽ cung cấp sự hợp tác, phù hợp với các tiêu
chuẩn quốc tế.
Sau 6 tháng, các
kết quả đạt được đã cho thấy giá trị của các cam kết đó. Theo tiến sĩ
Barbargallo, đây là nỗ lực của tất cả đồng nghiệp của ông và của tất cả các Cơ
quan khác của Tòa Thánh.
Tiếp đến, ông Chủ
tịch nói về các hoạt động cũng như những vấn đề liên quan đến Cơ quan Thông tin
Tài chính trong những tháng vừa qua và cả trong tương lai, bao gồm: hợp tác quốc
tế, hợp tác nội bộ, hoạt động giám sát, việc quản trị và nhân viên, quy chế mới
và việc ban hành nội quy, và cuối cùng là cuộc gặp gỡ với Moneyval, Cơ quan
Giám sát rửa tiền châu Âu sẽ thực hiện tại Vatican vào tháng 9 này.
1/ Hợp tác quốc tế
Trước hết liên quan
đến lĩnh vực hợp tác quốc tế. Ngày 13/11/2019, AIF đã bị đình chỉ từ Tập đoàn
Egmont, một mạng lưới các đơn vị tình báo tài chính ở cấp độ toàn cầu. Nhưng việc
đình chỉ đã được gỡ bỏ sau một thời gian ngắn, nhờ AIF thu thập thông tin, tài
liệu và cung cấp thông tin diễn ra theo cách phù hợp với các tiêu chuẩn bảo mật
thông tin tình báo do Egmont thiết lập.
Việc ký hiệp định
giữa AIF và Văn phòng Tổng Kiểm Toán mang tính quyết định rất nhiều. Cơ quan
cũng đã trấn an các đối tác quốc tế: theo bản ký kết, việc thu thập tài liệu và
thông tin bí mật sẽ được tiến hành theo tiêu chuẩn bảo mật thông tin tình báo
do Egmont thiết lập.
2/ Hợp tác nội bộ
Không chỉ quan
tâm đến sự hợp tác với các tổ chức quốc tế, AIF còn chú ý hợp tác nội bộ; và
theo ông chủ tịch điều này rất quan trọng.
Giữa tháng Hai và
tháng Sáu có bốn ký kết quan trọng đã được thực hiện:
Ký kết đầu tiên
được thực hiện vào ngày 13/2 với Phủ Quốc Vụ Khanh Tòa Thánh và Bộ Kinh tế
trong lĩnh vực giám sát và kiểm tra các tổ chức phi lợi nhuận có văn phòng đăng
ký tại Quốc gia Thành Vatican và Phủ Thống Đốc.
Lần ký kết thứ
hai được thực hiện vào ngày 20/2 với Bộ Kinh tế trong việc giám sát và kiểm tra
các Cơ quan Công quyền của Tòa Thánh - Quốc gia Thành Vatican.
Lần thứ ba được
thực hiện vào ngày 28/4 với Văn phòng của vị Chưởng tín tức là vị Tổng Kiểm Sát
của Vatican và Hiến binh Vatican về việc cộng tác và trao đổi thông tin.
Lần ký kết mới nhất
được thực hiện vào ngày 16/6 với vị Tổng Kiểm Toán trong việc hợp tác và trao đổi
thông tin.
Các ký kết này sẽ
giúp AIF có nhiều cơ hội để hợp tác với các cơ quan này.
Các nhân viên đã
được tăng cường đáng kể và các văn phòng đã được tổ chức lại, đã bổ nhiệm hai
thành viên mới của ban quản trị. Với sự hỗ trợ và các hướng dẫn cụ thể của các
thành viên các tổ chức, hoạt động giám sát đối với Ngân hàng Vatican hy vọng sẽ
chuyên sâu hơn để hoàn thiện tốt trách nhiệm của mình.
3/ Tăng cường hoạt động giám sát
Liên quan đến các
hoạt động giám sát về chống rửa tiền và bảo đảm an toàn cho các cơ quan hoạt động
trong lĩnh vực tài chính, AIF thực hiện dựa trên các quy tắc chung đo chính AIF
ban hành.
Để cung cấp một
cơ sở kỹ thuật và pháp lý chi tiết hơn cho các hoạt động thẩm tra từ xa và tại
chỗ, trong những ngày gần đây AIF đã phê duyệt hai hướng dẫn giám sát cụ thể.
Trong năm 2019,
AIF đã thực hiện hai cuộc thanh tra Ngân hàng Vatican (IOR), Lần thứ nhất vào
tháng Sáu, mục đích để xem có phù hợp với khuôn khổ luật pháp và qui luật về
các dịch vụ trả tiền, cũng như để xem Ngân hàng có đầy đủ các điều kiện để gia
nhập hệ thống trả tiền của các nước Âu châu, gọi tắt là SEPA hay không, và thực
tế Ngân hàng Vatican đã hội đủ điều kiện để tham gia hệ thống SEPA. Thanh tra
có kết quả tốt. Và lần thứ hai vào tháng Tám, mục đích để xem Ngân hàng Vatican
có phù hợp với các qui luật phòng ngừa và chống rửa tiền, chống tài trợ khủng bố
hay không, và biện pháp được đề ra có tiến hành tốt hay không. Cả trong lãnh vực
này, Ngân hàng Vatican được nhìn nhận là hoạt động tốt, hợp qui luật.
Trong năm nay,
vào tháng Năm cuộc thanh tra cũng đã bắt đầu được tiến hành. Kết luật đáng giá
sẽ được đưa ra vào cuối tháng này.
4/ Tăng cường việc quản trị và nhân viên
Một vấn đề không
thể không nói đến đó là việc quản trị và nhân viên phục vụ cho AIF. Ông chủ tịch
cho biết mặc dù có những khó khăn trong thời điểm đại dịch, nhưng về mặt nhân lực
AIF đã có những bước tiến triển thành công trên các lĩnh vực liên quan.
Trước hết ở vị
trí quản trị: Đức Hồng y Pietro Parolin, Quốc vụ khanh Tòa Thánh đã bổ nhiệm tiến
sĩ Giuseppe Schlitzer làm Giám đốc và tiến sĩ Federico Antellini Russo làm Phó
Giám đốc. Tiếp theo, Đức Thánh Cha đã bổ nhiệm nữ tiến sĩ Antonella Sciarrone
Alibrandi, Phó hiệu trưởng trường Đại học Công giáo Thánh Tâm làm thành viên của
Hội đồng Quản trị.
Theo tiến sĩ
Barbargallo tất cả các thành viên mới này đều có những kinh nghiệm làm việc
trong các lĩnh vực tài chính ở cấp độ cao. Ông tin những người mới được bổ nhiệm
sẽ có thể đưa ra những đóng góp quan trọng cho các chiến lược và hướng đi cho
AIF.
Trong sáu tháng
qua, nhân sự của AIF đã tăng gấp đôi. Cơ cấu được tổ chức lại bằng cách giao
phó phối hợp của hai Văn phòng: Giám sát-Quy định và Thông tin Tài chính cho
hai viên chức đã có kinh nghiệm.
Việc đổi mới quản
trị, như tăng cường và hợp lý hóa cơ cấu hoạt động là điều kiện cần thiết để
AIF có thể thực hiện hiệu quả các hoạt động của mình.
5/ Quy chế mới và việc ban hành nội quy
Trong bài tham luận
ông Chủ tịch của Cơ quan Thông tin Tài chính còn nói đến Quy chế mới và việc
ban hành nội quy.
Ông cho biết
trong thời gian qua, Cơ quan đã có những hoạt động tích cực cho hai điều này.
Ông hy vọng trong thời gian sắp tới sẽ có những qui chế và nội quy mới cho AIF.
Đầu tiên, việc
thay đổi tên của Cơ quan sẽ được sắp xếp, đổi thành Cơ quan Giám sát và Thông
tin Tài chính (ASIF), nhằm tăng cường cả hai “linh hồn” hoạt động của Cơ quan,
không chỉ về trí tuệ, mà còn là giám sát, điều hành.
Về cơ cấu quản trị
của AIF, qui chế mới chú ý đến vai trò của Hội đồng Quản trị, sẽ nhấn mạnh vai
trò chủ động của Chủ tịch trong việc xây dựng chiến lược của AIF, nhưng luôn ở
dưới sự kiểm soát của chính AIF. Đồng thời, vai trò của giám đốc và phó giám đốc,
những người chịu trách nhiệm về hiệu lực và hiệu quả của hoạt động của AIF sẽ
được tăng cường.
Việc cải cách quy
chế cũng sẽ cho phép xem xét lại tổ chức nội bộ, để đảm bảo hoạt động tốt hơn
cho các hoạt động của các văn phòng khác nhau.
Moneyval
Cuối bài tham luận,
Chủ tịch AIF đã nói đến cuộc gặp gỡ với Moneyval, Cơ quan Giám sát rửa tiền
châu Âu sẽ thực hiện tại Vatican vào tháng 9 này. Theo ông, đây là chuyến viếng
thăm có tầm quan trọng đặc biệt, dự kiến sẽ diễn ra tại Vatican vào ngày 29
tháng 9 và sẽ kéo dài khoảng hai tuần. AIF sẽ dẫn đầu cho phái đoàn của Vatican
cho cuộc gặp gỡ quan trọng này.
Trong thời gian
qua, kể từ cuộc họp chính thức với Tòa Thánh và Quốc gia Thành Vatican diễn ra
trong năm 2012, Cơ quan Giám sát rửa tiền châu Âu đã theo dõi giám sát từ xa
nhiều tiến bộ đã thực hiện từ quyền tư pháp cho mục đích chống rửa tiền và tài
trợ khủng bố. Kết quả của nó có thể phụ thuộc vào cách thẩm quyền của thị trường
tài chính đối với quyền tư pháp của Vatican.
Theo Chủ tịch
AIF; đánh giá của Moneyval rất rộng: nó sẽ liên quan đến cả khung pháp lý tổng
thể và việc thực hiện hiệu quả. Vì thế, AIF cần phải chuẩn bị kỹ lưỡng sẵn
sàng. Cần phải trình bày những tiến bộ đạt được trong hệ thống kiểm soát và sự
hợp nhất ổn định của AIF sau thời gian có nhiều biến động.
Nguồn: vaticannews.va/vi