ĐỨC THÁNH CHA CHÍNH THỨC THIẾT LẬP THỪA TÁC VỤ GIÁO LÝ VIÊN CỦA GIÁO
DÂN
Vatican News (11.5.2021) - Ngày
11/5 hôm nay Đức Thánh Cha Phanxicô đã ban hành Tông thư dưới dạng Tự sắc, có
tên “Antiquum ministerium” – Thừa tác vụ cổ kính, qua đó ngài chính thức thiết
lập thừa tác vụ giáo lý viên của giáo dân, vì nhu cầu khẩn thiết của việc loan
báo Tin Mừng trong thế giới hiện nay.
Khởi
đầu từ các cộng đoàn Giáo hội sơ khai
Thừa
tác vụ dạy giáo lý là một thừa tác vụ mới được Đức Thánh Cha thiết lập, nhưng
lại có nguồn gốc từ rất lâu đời, từ thời Tân Ước. Tin Mừng thánh Luca (Lc
1,3-4) và các thư của thánh Phaolô gửi cộng đoàn Corintô (1 Cr 12,28-31) và
Galati (Gl 6,6) đã nói về hình thức khởi đầu của sứ vụ này (số 1).
Đức
Thánh Cha nhận xét: “Do đó, trong truyền thống vĩ đại có tính đặc sủng của Tân
Ước, có thể nhận ra sự hiện diện tích cực của những người đã được rửa tội,
những người đã thi hành thừa tác vụ truyền dạy giáo huấn của các tông đồ và các
thánh sử một cách có cơ cấu hơn, bền vững hơn và liên kết với các hoàn cảnh
khác nhau của đời sống (Dei Verbum 8). Giáo hội muốn nhìn nhận công
việc phục vụ này như là một biểu hiện cụ thể của đặc sủng cá nhân, trợ giúp rất
nhiều cho việc thực thi sứ mệnh loan báo Tin Mừng của Giáo hội” (số 2).
Vai
trò của giáo dân trong giáo huấn của Đức Pio XII
Quyết
định thành lập thừa tác vụ giáo lý viên của giáo dân là kết quả của một hành
trình xuất phát từ trực giác của Đức Pio XII, và được Công đồng Vatican II và
được các Thượng Hội đồng Giám mục, đặc biệt là Thượng Hội đồng Giám mục về miền
Amazon nhìn nhận.
Năm
1944, trong thông điệp Mystici corporis – Thân thể Mầu nhiệm,
nói về Giáo hội – Thân thể mầu nhiệm của Chúa Kitô, Đức Pio XII đã nói đến
những người cha người mẹ của các gia đình, cha mẹ đỡ đầu, và đặc biệt là những
giáo dân cộng tác với hàng giáo phẩm trong Giáo hội, trong việc mở rộng Vương
quốc của Đấng Cứu Chuộc, giữ một vị trí quan trọng trong Giáo hội Kitô giáo, và
được Thiên Chúa linh hứng và trợ giúp, họ có thể tiến đến đỉnh cao nhất của sự
thánh thiện.”
Chứng
tá đức tin của giáo dân
Nhận
xét về vai trò của các giáo lý viên, trong số 3 của Tự sắc Đức Thánh Cha viết
rằng “Toàn bộ lịch sử loan báo Tin Mừng trong hai thiên niên kỷ này cho thấy
bằng chứng tuyệt vời về sự hiệu quả của sứ mệnh của các giáo lý viên”, những
người đã đảm bảo rằng “đức tin là chỗ dựa vững chắc cho đời sống cá nhân của
mỗi con người”. Nhiều người nam nữ trình bày một đức tin vĩ đại và những chứng
tá đích thực của sự thánh thiện, thậm chí đến mức hiến dâng mạng sống.
Ngay
cả ngày nay, "nhiều giáo lý viên có khả năng và kiên cường” thực hiện “sứ
mệnh không thể thay thế trong việc truyền bá và đào sâu đức tin”, trong khi
"một đội quân đông đảo" các giáo lý viên được tuyên phong chân phước,
hiển thánh và tử đạo “đã đánh dấu sứ mạng của Giáo hội ”, tạo nên “một nguồn
phong phú cho toàn bộ lịch sử tu đức Kitô giáo” (số 3).
Giáo
hội nhìn nhận sự hiện diện và vai trò của giáo dân trong Giáo hội
Đức
Thánh Cha nhắc rằng, từ Công Đồng Vatican II, Giáo hội gia tăng nhận thức
về tầm quan trọng của giáo lý viên trong việc loan báo Tin Mừng, cũng như cần
thiết cho sự phát triển của cộng đồng Kitô hữu. Đức Thánh Cha nhắc lại sắc
lệnh Ad gentes – Đến với Muôn dân – của Công đồng Vatican II,
trong đó khẳng định rằng đội ngũ các giáo lý viên, với công việc truyền giáo
hiệu quả giữa người ngoại giáo, rất đáng khen ngợi. “Được linh hứng bởi tinh
thần của các tông đồ họ hy sinh đóng góp cụ thể và không thể thay thế cho việc
truyền bá đức tin và Giáo hội.” Tài liệu khẳng định rằng, trong hoàn cảnh thiếu
các linh mục để loan báo Tin Mừng và thi hành sứ vụ mục vụ, nhiệm vụ của giáo
lý viên vô cùng quan trọng (Ad gentes, 17) (số 4).
Trong
số 5 của Tự sắc, Đức Thánh Cha nói rằng “cần nhìn nhận sự hiện diện của các
giáo dân nam nữ, những người nhờ bí tích rửa tội họ cảm thấy mình được mời gọi
cộng tác vào việc dạy giáo lý.” Điều này không ảnh hưởng gì đến sứ mệnh của Giám
mục với tư cách là giáo lý viên chính trong Giáo phận của mình, nhiệm vụ mà
ngài chia sẻ với các linh mục, hoặc trách nhiệm đặc biệt của các bậc cha mẹ đối
với việc đào tạo Kitô giáo cho con cái của họ,
Đức
Thánh Cha nhận định: “Ngày nay, sự hiện diện này càng cấp thiết hơn, do chúng
ta ngày càng nhận thức được việc loan báo Tin Mừng cho thế giới (Evangelii
Gaudium, 163-168), và sự trỗi dậy của một nền văn hóa toàn cầu hóa (Fratelli
Tutti 100, 138) (số 5)
Ơn
gọi biến đổi xã hội bằng các giá trị Kitô giáo của giáo lý viên
Ơn
gọi loan báo Tin Mừng là tiếng gọi của Chúa Thánh Thần dành cho mỗi người để họ
lên đường “gặp gỡ những người đang chờ đợi được biết chân thiện mỹ của đức tin
Kitô giáo”. Do đó, theo Đức Thánh Cha, nhiệm vụ của các mục tử là hỗ trợ hành
trình này và làm phong phú đời sống của cộng đoàn Kitô giáo bằng việc công nhận
các thừa tác vụ giáo dân có khả năng đóng góp vào sự biến đổi xã hội thông qua
“sự thâm nhập của các giá trị Kitô giáo vào thế giới xã hội, chính trị và kinh
tế” (Evangelii gaudium, 102) (số 5)
Đức
Thánh Cha cũng nhấn mạnh rằng, giáo lý viên là chứng tá đức tin, người thầy,
nhà sư phạm, người đồng hành và nhà mô phạm, được kêu gọi tham gia vào công
việc mục vụ là truyền đạt đức tin từ lời loan báo đầu tiên – Chúa Giêsu Kitô,
Con Thiên Chúa đã chết và sống lại để cứu độ chúng ta, đến việc chuẩn bị cho
các bí tích khai tâm Kitô giáo, cho đến việc đào tạo trường kỳ. Tất cả những
điều này chỉ có thể thực hiện được “nhờ cầu nguyện, học hỏi và tham gia trực
tiếp vào đời sống cộng đoàn”, để căn tính của giáo lý viên phát triển với “sự
nhất quán và trách nhiệm” (số 6).
Không
"giáo sĩ hóa" giáo lý viên
Theo
giáo huấn của các Công đồng, các Thượng Hội đồng Giám mục, cũng như của các
Giáo hoàng, đặc biệt là Đức Phanxicô, các giáo dân không chỉ được kêu gọi thực
hiện công việc thay thế vì thiếu ơn gọi linh mục, nhưng là hoạt động cách trọn
vẹn và ý thức, tham gia và đồng trách nhiệm: sự hiện diện của họ thực sự cần
thiết để Giáo hội hiệp thông và truyền giáo.
Qua
dòng lịch sử, khi không có linh mục, đức tin vẫn được duy trì là nhờ những
người cha, người mẹ, và những giáo lý viên đã dành thời gian và thường xuyên hy
sinh cuộc sống cho điều này. Tuy nhiên, thừa tác vụ được thực hiện vì cộng
đoàn, giúp phát triển đời sống của cộng đoàn và vì chứng tá đức tin của cộng
đoàn. Do đó, thiết lập một thừa tác vụ giáo dân không có nghĩa là “giáo sĩ hóa”
giáo dân.
Thật
vậy, việc lãnh nhận thừa tác vụ giáo lý viên “nhấn mạnh nhiều hơn đến sự dấn
thân truyền giáo đặc trưng của mỗi người đã được rửa tội”. Đức Thánh Cha khuyên
rằng, nó phải diễn ra “theo cách hoàn toàn của giáo dân, không rơi vào bất kỳ
biểu hiện nào của chủ nghĩa giáo sĩ trị” (số 7).
Các
yêu cầu đối với giáo lý viên
Trong
số 8 của Tự sắc, Đức Thánh Cha lưu ý rằng, thừa tác vụ giáo lý viên của
giáo dân cũng có “một giá trị ơn gọi mạnh mẽ”, “là việc phục vụ ổn định dành
cho Giáo hội địa phương”, đòi hỏi “sự phân định cần thiết từ phía giám mục”.
Đồng thời Đức Thánh Cha nhấn mạnh rằng, các giáo lý viên phải là những người
nam nữ “có đức tin sâu sắc và trưởng thành nhân bản”; tham gia tích cực vào đời
sống của cộng đoàn Kitô giáo; có khả năng “chấp nhận, quảng đại và sống hiệp
thông huynh đệ”; được đào tạo về Kinh Thánh, thần học, mục vụ và sư phạm; đã có
kinh nghiệm trong việc dạy giáo lý; cộng tác trung thành với các linh mục và
phó tế, cũng như "được hướng dẫn bởi lòng nhiệt thành tông đồ thực sự”.
Nghi
thức Thiết lập thừa tác vụ giáo lý viên
Sau
khi suy tư về mọi khía cạnh, Đức Thánh Cha tuyên bố thiết lập thừa tác vụ giáo
lý viên của giáo dân và truyền rằng Bộ Phụng tự và kỷ luật Bí tích sẽ công bố
trong thời gian ngắn Nghi thức Thiết lập thừa tác vụ này (số 8).
Nhiệm
vụ của các giám mục
Đức
Thánh Cha mời gọi các Hội đồng Giám mục “làm cho thừa tác vụ giáo lý viên trở
nên hiệu quả” bằng cách thiết lập chương trình đào tạo và các quy chế cần thiết
cho phép thi hành thừa tác vụ này, tìm những hình thức phù hợp nhất cho việc
thực thi thừa tác vụ mà những người được mời gọi thực hiện cách phù hợp với nội
dung của Tự sắc (số 9).
Nhìn
nhận thừa tác vụ và đặc sủng của giáo dân
Cuối
cùng, Đức Thánh Cha nhắc với các giám mục lời của Công đồng, trong khi thực
hiện nhiệm vụ cao cả là chăn dắt các tín hữu, các ngài cũng nhìn nhận các thừa
tác vụ và đặc sủng của các tín hữu để tất cả theo những cách riêng biệt, nhưng
đồng tâm, có thể hợp tác trong nhiệm vụ chung (Lumen Gentium, 30 ). Và
Đức Thánh Cha cầu xin với ơn Chúa Thánh Thần, các giám mục sẽ làm cho thừa tác
vụ Giáo lý viên của giáo dân mang lại hiệu quả cho sự phát triển của cộng đoàn
(số 11).
Nguồn: vaticannews.va/vi/