Nhà thờ Chính tòa Giáo phận Vĩnh Long

I.      LƯỢC SỬ HÌNH THÀNH

Kitô giáo có mặt tại Giáo phận Vĩnh Long vào nửa đầu thế kỷ XVII. Sau thời kỳ bắt đạo khủng khiếp, từ 1661 đến năm 1665, sử tích đã ghi nhận: họ đạo Cái Nhum chính là Trung tâm của việc loan báo Tin Mừng ở miền Nam và việc loan báo Tin Mừng ở đây do các linh mục dòng Phanxicô đảm trách. Trong thế kỷ XVIII, Giáo phận Vĩnh Long chỉ có khoảng năm họ đạo (Cái Nhum, Cái Mơn, Cái Bông, Bãi Xan, Mặc Bắc). Số giáo dân không đáng kể. Đa số giáo dân trốn chạy khỏi ảnh hưởng của lệnh cấm đạo ở miền Trung Việt Nam và cũng để đi tìm đất canh tác sinh sống.

Trong thời kỳ cấm đạo của các vua nhà Nguyễn, các thừa sai, linh mục, tu sĩ và giáo dân đã dùng mạng sống để minh chứng Tin Mừng Đức Kitô trước nhà cầm quyền. Trong số này, nổi bật là cha Thánh Philiphê Phan Văn Minh và Thánh Giuse Nguyễn Văn Lựu.

Lý do Giáo phận Vĩnh Long được khai sinh là vì Giáo phận Sài Gòn quá rộng nên công việc rao giảng Tin Mừng khá phức tạp. Hơn nữa, Giáo hội cũng muốn thúc đẩy việc địa phương hóa hàng giáo sĩ để việc rao giảng Tin Mừng có hiệu quả hơn. Ngày 08/01/1938, Tòa Thánh ban Tông sắc tách vùng Vĩnh Long khỏi Giáo phận Sài Gòn, lập thành Giáo phận Vĩnh Long. Giáo phận Vĩnh Long bao gồm tỉnh Bến Tre, Trà Vinh, Vĩnh Long và một phần của Đồng Tháp (Sa Đéc ngày nay).

Từ ngày được thành lập đến nay, Giáo phận đã trải qua 5 đời Giám mục và vị Giám mục đương nhiệm là Đức cha Phêrô Huỳnh Văn Hai.

II. ĐỊA LÝ VÀ DÂN SỐ

1.     Địa lý

Diện tích Giáo phận khoảng 6.771,79 km². Toàn giáo phận là đồng bằng sông Cửu Long, với hệ thống sông ngòi chằng chịt. Về sắc tộc, dân cư đa số là người Kinh, ngoài ra còn có người Khơme và người Hoa.

2. Dân số

Có khoảng 4.192.709 người theo nhiều tôn giáo khác nhau: Phật giáo, Phật giáo Hòa Hảo, Cao Đài, Công giáo, Tin lành .... Trong đó người Công giáo chỉ có khoảng 209.271 Kitô hữu (chiếm khoảng 5% tổng số dân).

3. Giáo hạt và giáo xứ

Giáo phận có 10 hạt, 211 giáo xứ và giáo họ.

4. Các Dòng tu trong giáo phận

Giáo phận có Hội dòng Mến Thánh Giá Cái Nhum, Hội dòng Mến Thánh Giá Cái Mơn, Dòng Kitô Vua, Đan viện Phước Vĩnh. Ngoài ra, Giáo phận còn có các Hội Dòng bên ngoài đến phục vụ trong Gióa phận như: Dòng Chúa Cứu Thế, Dòng Don Bosco, Dòng Ngôi Lời – Giuse,  Dòng Thánh Phaolô thành Chartres (Mỹ Tho), Dòng Chúa Chiên Lành, Tu hội Nữ Tử Bác Ái thánh Vinh Sơn, Dòng Chúa Quan Phòng, Dòng Con Đức Mẹ Phù Hộ - FMA,.....

5. Đôi nét chính yếu về đời sống giáo dân

Giáo dân chủ yếu làm nông nghiệp. Đời sống kinh tế của các gia đình rất khó khăn, nhất là các giáo xứ vùng nông thôn, do nhiều nguyên nhân: thiên tai, nhiễm mặn, thất mùa... Hoàn cảnh khó khăn này đã làm cho nhiều gia đình phải phân tán, đi kiếm việc làm ở các thành phố và các khu công nghiệp. Điều này ảnh hưởng không ít đến đời sống đức tin của người dân.

III. NHÂN SỰ

1.     Giám mục đương nhiệm: ĐGM Phêrô Huỳnh Văn Hai (7/10/2015-), Khẩu hiệu: Duc in Altum, et laxate…

2. Các vị Giám mục tiền nhiệm

     ĐGM. Phêrô Martinô Ngô Đình Thục (23/6/1938- 24/11/1960); khẩu hiệu: Miles Christi

ĐGM. Antôn Nguyễn Văn Thiện (24/11/1960-18/9/1968); khẩu hiệu: Opere et Veritate

ĐGM. Giacôbê Nguyễn Văn Mầu (19/9/1968- 03/07/2001); khẩu hiệu: Amor et Labor

ĐGM. Raphael Nguyễn Văn Diệp (15/8/1975- 10/5/2000); khẩu hiệu: Vigilante et Orate

ĐGM. Tôma Nguyễn Văn Tân (03/7/2001- 17/8/2013); khẩu hiệu: Ambulate In Dilectione

      Lm. Giám Quản Giáo Phận: Phêrô Dương Văn Thạnh (22/8/2013-7/10/2015)

3. Linh mục, chủng sinh, tu sĩ (tính đến năm 2017)

   Linh mục: 185 Triều và 29 Dòng chăm sóc mục vụ tại các giáo xứ

   Chủng sinh: 89 chủng sinh đang theo học tại ĐCV thánh Quý – Cần Thơ và         45 chủng sinh dự tu

   Tu sĩ: 720 (nam: 55; nữ: 665)

   Giáo lý viên: 436

   Giáo dân: 209.271

IV. CƠ CẤU TỔ CHƯC TRONG GIÁO PHẬN

    -  Giám mục Chính tòa: Đức cha Phêrô Huỳnh Văn Hai

-  Tổng đại diện: Đức ông Barnabê Nguyễn Văn Phương

-  Văn phòng Tòa Giám mục: Lm. Fx. Nguyễn Văn Việt, Lm. Mic. Nguyễn Hồng

Sung và Lm. Phêrô Nguyễn Ngọc Thấm

-   Quản lý: Lm. Vinc. Lý Tấn Phúc

V. CƠ SỞ GIÁO PHẬN

1.     Nhà thờ chính tòa: 141 Lê Thái Tổ, P. 2, Tp. Vĩnh Long

2.     Tòa Giám mục: số 103 đường tháng 2, Phường 1-Tp. Vĩnh Long

3.     Trung tâm hành hương

a. Trung tâm hành hương Fatima: Do Đức Giám mục Antôn Nguyễn Văn Thiện thành lập năm 1965 để kỷ niệm Đức Mẹ hiện ra tại Fatima (Bồ Đào Nha - năm 1917), và để giáo dân xa gần hành hương, cầu nguyện và học hỏi về Đức Mẹ.

 b. Trung tâm hành hương Đình Khao

          Ngày 03/07/1853, Thánh linh mục Philipphê Phan Văn Minh đã tử đạo tại sân Đình Khao với án trảm quyết. Năm1938, Đức cha Phêrô Ngô Đình Thục đã tôn vinh Á Thánh Philipphê Minh và nhận ngài là Bổn mạng Giáo phận Vĩnh Long.

          Sau ngày 03/07/1953, trong dịp kỷ niệm 100 năm Á Thánh Philipphê Minh tử đạo, cha Giacôbê Nguyễn Ngọc Quang đã mua hơn 2000m² đất gần nơi Thánh Minh tử đạo để xây dựng một nhà thờ nhỏ giúp giáo dân Vĩnh Long đến kính viếng Thánh Bổn mạng.

Năm 1980, Đức cha Giacôbê Nguyễn Văn Mầu muốn thành lập một Trung tâm hành hương với một ngôi đền nhỏ để giáo dân xa gần đến hành hương, kính viếng, cầu nguyện và học hỏi về thánh Philipphê Phan Văn Minh và các Thánh Tử Đạo Việt Nam đặc biệt vào các ngày 03/07 và 24/11.

   4. Trung tâm Hành hương Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp La Mã

      Năm 1950, trong những ngày chiến tranh loạn lạc, với bức ảnh Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp cũ nát, Đức Mẹ đã cứu giúp che chở cho giáo dân Bàu Dơi (La Mã).

      Ngày 11/02/1952, Đức cha Phêrô Ngô Đình Thục cho phép tổ chức hành hương kính viếng ảnh Mẹ tại La Mã để kính nhớ Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp. Từ đây La Mã trở thành Trung tâm hành hương Đức Mẹ La Mã Bến Tre của Giáo phận.

VI. HOẠT ĐỘNG MỤC VỤ, LOAN BÁO TIN MỪNG, BÁC ÁI XÃ HỘI

Các Linh mục coi xứ tích cực đi thăm viếng các gia đình trong xứ, nhất là các gia đình gặp khó khăn, mở rộng thăm viếng anh chị em thuộc các tôn giáo khác. Caritas Vĩnh Long được thành lập từ năm 2012, do các thành phần dân Chúa kết hợp với nhau làm nên những hoạt động chính yếu như:

1. Phục vụ sự sống

   a. HIV/AIDS: thăm viếng và trợ giúp những người nhiễm HIV

   b. Bảo Vệ Sự Sống: chôn cất thai nhi, nâng đỡ và hỗ trợ các mẹ đơn thân nuôi bé, phục vụ bếp ăn từ thiện tại các bệnh viện, truyền thông BVSS.

   c. Khuyết tật: chăm sóc người khuyết tật nhiều phương cách tương xứng.

   d. Gạo Tình thương: hổ trợ gạo mỗi tháng trợ giúp các gia đình nghèo neo đơn, khuyết tật.

2. Thăng tiến con người: Giáo dục (học bổng cho học sinh- sinh viên nghèo hiếu học), Tín dụng- Tiết kiệm- Tương trợ cho các gia đình nghèo.

VII. ĐỊA CHỈ LIÊN LẠC 

 -  Địa chỉ Toà Giám mục: 103 đường 3 tháng 2, P. 1, Thành phố Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long

-   Điện thoại: 02703 824016

-   Email: tgmvinhlong@gmail.com

-  Website của Giáo phận: www.giaophanvinhlong.net

Văn phòng TGM Giáo phận Vĩnh Long
Cập nhật ngày 31/12/2017