GIỚI THIỆU SƠ LƯỢC VỀ GIÁO PHẬN PHAN THIẾT



Nhà thờ Chánh tòa Giáo phận Phan Thiết

I. LƯỢC SỬ HÌNH THÀNH

Giáo phận Phan Thiết đã được cưu mang ròng rã suốt 310 năm, lần lượt từ những dạ mẹ: Giáo phận Đàng Trong (1659-1844), Giáo phận Đông Đàng Trong, nay là Quy Nhơn (1844-1905), Giáo phận Tây Đàng Trong, nay là Sài Gòn (1905-1957), cuối cùng là Giáo phận Nha Trang (1957-1975).

Giáo phận Phan Thiết được thành lập ngày 30.01.1975, bởi Đức Giáo Hoàng Phaolô VI, là giáo phận thứ 25 của Giáo hội Công Giáo tại Việt Nam, và được tách ra từ Giáo phận Nha Trang. 

Vì Đức cha Phaolô Nguyễn Văn Hòa, Giám mục được chọn cho Giáo phận Phan Thiết bị cản trở không đến nhận giáo phận mới được, nên ngày 29.03.1975, Đức cha Nicôla Huỳnh Văn Nghi, Giám mục Phụ tá Tổng Giáo phận Sài Gòn, được Tòa Thánh bổ nhiệm làm Giám quản Tông tòa Giáo phận Phan Thiết. Ngày 17.04.1975, ngài từ Sài Gòn đến nhận chăn dắt Giáo phận. Ngày 06.12.1979, Tòa Thánh bổ nhiệm ngài làm Giám mục Chính Tòa tiên khởi Giáo phận Phan Thiết.

Bổn mạng Giáo phận là Đức Maria, Mẹ Thiên Chúa (ngày mừng kính ngày 01.01 hàng năm).

II. ĐỊA LÝ VÀ DÂN SỐ

1. Địa lý

Lãnh thổ giáo phận Phan Thiết từ khi thành lập bao gồm hai tỉnh Bình Thuận và Bình Tuy (cũ), nay chỉ còn một là tỉnh Bình Thuận với diện tích 7.813 km2. Phía bắc giáp với tỉnh Lâm Đồng, phía đông Bắc giáp tỉnh Ninh Thuận, phía tây giáp tỉnh Đồng Nai, và phía tây nam giáp tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu, ở phía đông và nam giáp Biển Đông với đường bờ biển dài 192 km.

2. Dân số trên địa bàn tỉnh 

Tính đến 2017, dân số của tỉnh đạt 1.266.228 người.

3. Dân số Công giáo

Năm 1975, giáo phận có khoảng 77.000 tín hữu và tính đến 31/12/2017 là 185.843 tín hữu.

4. Giáo hạt và giáo xứ

Tính đến năm 2017, Giáo phận bao gồm 05 Giáo hạt: Bắc Tuy, Phan Thiết, Hàm Thuận Nam, Hàm Tân và Đức Tánh; và 95 giáo xứ có linh mục coi sóc.

5. Dòng Tu

Hiện diện trên địa bàn Giáo phận gồm có Đan Viện Xitô Thánh Mẫu Châu Thủy, Đan Viện Cát Minh Phan Thiết, các Hội Dòng và Tu Đoàn thuộc Giáo phận: Mến Thánh Giá Phan Thiết, Phúc Âm Sự Sống, Ánh Sáng Phúc Âm, Nam Thừa Sai Thánh Mẫu, Nữ Thừa Sai Thánh Mẫu, Anh Em Bác Ái Xã Hội, Nữ Bác Ái Xã Hội. 

Ngoài ra, tại các giáo xứ và trung tâm Thánh Mẫu Tàpao, còn có sự hiện diện phục vụ của các cộng đoàn thuộc các Hội Dòng, Tu Hội và Tu Đoàn: Mến Thánh Giá Nha Trang, Khiết Tâm Đức Mẹ Nha Trang, Mến Thánh Giá Đà Lạt, Thánh Phaolô Sài Gòn, Mến Thánh Giá Quy Nhơn, Nữ Thừa Sai Đức Mẹ Trinh Vương, Nữ Tỳ Chúa Giêsu Linh Mục, Đaminh Lạng Sơn, Nữ Trợ Thế Thánh Tâm Chúa Giêsu, Thừa Sai Bác Ái, Cộng đoàn Thiên Phúc.

6. Đôi nét chính yếu về đời sống giáo dân

Ngoài thành phần giáo dân là gốc người dân tại địa phương, đa phần giáo dân chủ yếu di cư từ khắp các tỉnh thành, đặc biệt là từ Giáo phận Vinh. Do đó, đời sống đạo vẫn giữ được nét truyền thống. Tuy nhiên, hoàn cảnh di dân tìm kế sinh nhai đang tạo ra những thách đố không nhỏ. Bên cạnh đó, đời sống kinh tế tập trung chủ yếu việc đánh bắt hải sản, làm nước mắm và trồng trái cây Thanh Long. Ngoài ra, tiềm năng du lịch biển vẫn đang có nhiều triển vọng.

II. NHÂN SỰ

1. Giám mục đương nhiệm

Vì Đức Cha Giuse Vũ Duy Thống, nguyên Giám mục Giáo phận từ năm 2009, qua đời ngày 01/3/2017 nên Tòa Thánh đã bổ nhiệm Đức Cha Tôma Nguyễn Văn Trâm làm Giám Quản Tông Tòa Giáo phận Phan Thiết từ ngày 14/3/2017 cho đến nay.

  Đức Giám mục Tôma NGUYỄN VĂN TRÂM

       Sinh: 09/01/1942 tại Bà Rịa

      Thụ phong linh mục: 01/5/1969 tại Bà Rịa

      Tấn phong Giám mục: 07/5/1992 tại Xuân Lộc

      Giám mục Phụ tá Giáo phận Xuân Lộc: 1992-2005

      Giám mục Chính Tòa Tiên Khởi Giáo phận Bà Rịa: 22/11/2005

      Giám Quản Tông Tòa Giáo phận Phan Thiết: 14/3/2017

2. Các vị Giám mục tiền nhiệm

  a. Đức Giám mục Nicôla HUỲNH VĂN NGHI

      Sinh: 01/5/1927, tại Sài Gòn.

      Thụ phong linh mục: 29/6/1953 tại Paris, Pháp

      Tấn phong Giám mục: 11/8/1974 tại Sài Gòn

      Giám mục Phụ tá Tổng Giáo phận Sài Gòn: 1974-1975

      Giám quản Tông Tòa Gp. Phan Thiết: 29/3/1975

      Giám mục Chính Tòa Gp. Phan Thiết: 06/12/1979

      Giám quản Tông Tòa Tổng Gp. Sài Gòn : từ 11/8/1993 đến 09/3/1998

      Nghỉ hưu : 05/4/2005

      Về với Chúa : 06/5/2015 ; An táng tại Nhà thờ Chính Tòa Phan Thiết

  b. Đức Giám mục Phaolô NGUYỄN THANH HOAN

      Sinh: 11/11/1932 tại Nghệ An

      Thụ phong linh mục: 29/4/1965 tại Sài Gòn

      Tấn phong Giám mục: 11/8/2001 tại Phan Thiết

      Giám mục Chính Tòa: 02/4/2005

      Nghỉ hưu: 2009

      Về với Chúa: 18/8/2014 ; An táng tại Tu đoàn Nữ Bác Ái Xã Hội

  c. Đức Giám mục Giuse VŨ DUY THỐNG

      Sinh : 02/7/1952 tại Thái Bình

      Thụ phong linh mục: 26/10/1985 tại Sài Gòn

      Tấn phong Giám mục: 14/7/2001 tại Sài Gòn

      Giám mục Phụ tá Tổng Giáo phận Sài Gòn: 2001-2009

      Giám mục Chính Tòa: 25/7/2009

      Về với Chúa: 01/3/2017; An táng tại Nhà thờ Chính Tòa Phan Thiết

3. Linh mục, chủng sinh, tu sĩ:

Tính đến năm 2017, giáo phận đang có 145 linh mục triều và 33 linh mục dòng. Trong đó có 12 linh mục hưu dưỡng và 133 linh mục đang làm việc, 13 phó tế, 161 chủng sinh (gồm 94 đại chủng sinh và 57 dự bị); khoảng 919 tu sĩ (nam: 197; nữ: 722) thuộc nhiều dòng tu và tu hội khác nhau đang làm việc mục vụ tại giáo phận Phan Thiết.

III. CƠ CẤU TỔ CHỨC TRONG GIÁO PHẬN

1. Hội đồng Tư Vấn: Đức Giám mục thành lập Hội đồng Tư Vấn để giúp đỡ ngài điều hành các sinh hoạt mục trong toàn giáo phận. Thành viên Hội đồng này bao gồm linh mục Tổng Đại Diện, các linh mục Quản hạt, linh mục Giám đốc Chủng Viện Nicôla, Linh mục Quản lý Giáo phận và linh mục Thư ký Tòa Giám mục.

2. Hội đồng Linh Mục: Ngoài Đức Giám mục Giáo phận làm chủ tịch của Hội đồng này, còn có linh mục Tổng Đại Diện, các linh mục Quản hạt, Giám đốc Chủng viện Nicôla, Thư ký Tòa Giám mục và các linh mục đặc trách các đoàn thể và các ủy ban như Phụng tự, Tòa Án Hôn phối, Caritas, Truyền thông, Thánh nhạc, giới Hiền Mẫu, Giới trẻ, Thiếu Nhi Thánh Thể, Giáo dục-Sinh Viên, Legio Mariae và Giáo lý.

3. Đặc trách các Ủy Ban trực thuộc Hội Đồng Giám Mục Việt Nam: Giáo phận cũng đề cử các linh mục đặc trách các ủy ban trực thuộc Hội Đồng Giám Mục Việt Nam như : Kinh Thánh, Phụng Tự, Loan báo Tin Mừng, Văn hóa, Truyền thông, Giáo sĩ-Chủng sinh, Giáo dân, Thánh nhạc, Bác ái xã hội-Caritas, Tu sĩ, Giáo dục Công giáo, Giáo lý Đức tin, Mục vụ Di dân, Giới trẻ và Thiếu nhi, Mục vụ Gia đình.

4. Đặc trách đoàn thể và các giới: Để nối kết các sinh hoạt mục vụ đặc thù, các linh mục cũng được đề cử phụ trách mục vụ các đoàn thể và các giới trong Giáo phận bao gồm: Hội Đồng Mục Vụ Giáo xứ, Gia Trưởng, Hiền Mẫu, Giới trẻ, Thiếu nhi Thánh Thể, Lễ Sinh, Legio Mariae, Mục vụ Gia đình, Mến Thánh Giá Tại Thế, Phan Sinh, Huynh đoàn Đaminh, Lòng Thương Xót, Thanh Sinh Công, Gia đình phạt tạ Thánh Tâm, Giáo dục-Sinh Viên, Giáo lý viên (1.074) và Mục vụ ơn gọi.

IV. CƠ SỞ GIÁO PHẬN

1. Nhà thờ Chính Tòa: trước khi thành lập giáo phận, được gọi là Nhà thờ Phan Thiết. Từ khi thành lập Giáo phận đến nay, Nhà thờ này được chọn làm Nhà thờ Chính Tòa của Giáo phận. Nhà thờ Chính Tòa hiện tại được xây dựng năm 1992 và khánh thành năm 1993,

      Địa Chỉ: 587 Trần Hưng Đạo, Thành phố Phan Thiết.

      ĐT: 0252.3819571

      Lm Chánh Xứ: FX. Phạm Quyền

      Linh mục Phụ Tá: Phêrô Nguyễn Anh Tuấn

      Địa chỉ trang web: http://chinhtoaphanthiet.blogspot.com

      Email: chinhtoaphanthiet@gmail.com

2. Tòa Giám mục: 422 Trần Hưng Đạo, P. Lạc Đạo, Tp. Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận.

3. Chủng viện: Giáo phận có chủng viện với tên gọi “Chủng viện thánh Nicôla” do Đức Cha Nicôla Huỳnh Văn Nghi thành lập năm 2003. Qua kỳ thi tuyển mỗi năm, Chủng viện Nicôla đón nhận và huấn luyện các chủng sinh dự bị trước khi gởi các chủng sinh này vào tu học tại Đại Chủng Viện thánh Giuse Sài Gòn và Đại Chủng Viện thánh Giuse Xuân Lộc.

4. Trung Tâm Hành Hương

Giáo phận đã và đang xây dựng Trung tâm hành hương Thánh Mẫu Tàpao, thuộc xã Đồng Kho, huyện Tánh Linh, tỉnh Bình Thuận. Đây là địa điểm hành hương rất quen thuộc đối với nhiều người. Cứ mỗi ngày 13 hằng tháng, Đức Giám mục đến hiện diện và chủ sự thánh lễ đồng tế với các linh mục trong và ngoài giáo phận, cùng sự tham dự đông đảo của khách hành hương từ khắp các nơi tập trung về. Hiện tại, Trung Tâm đã xây dựng được quảng trường A có lễ đài chính, với sức chứa khoảng 15 ngàn chỗ ngồi và quảng trường C với sức chứa khoảng 8000 chỗ ngồi, có tầng hầm bao gồm hội trường, nhà sinh hoạt và các phòng ở cho dịp tĩnh tâm, hội họp. Các sinh hoạt mục vụ các đoàn thể trong giáo phận thường được tổ chức tại Trung tâm hành hương này.

V. HOẠT ĐỘNG MỤC VỤ, LOAN BÁO TIN MỪNG VÀ BÁC ÁI XÃ HỘI

Từ khi thành lập giáo phận, các đoàn thể Công Giáo Tiến Hành dần dần được thành lập và đi vào hoạt động phong phú. Các hội đoàn và các giới có nội quy và sinh hoạt đều đặn theo từng giới, gồm Hội Đồng Mục Vụ, Giới Hiền Mẫu, Gia Trưởng, Giới trẻ, Thiếu Nhi Thánh Thể, Giáo lý viên, Mục vụ Gia đình, Lêgiô, Phan Sinh, huynh đoàn Đaminh, Lòng thương xót, Thanh Sinh Công, Giáo dục-Sinh viên, Gia đình phạt tạ Thánh Tâm, Lễ Sinh, Têrêxa và Loan báo Tin Mừng. 

Mỗi năm, tuỳ theo điều kiện của từng giới, các đoàn thể lần lượt tổ chức đại hội theo từng giới riêng. Chính những sinh hoạt này đã giúp phong phú hoá mục vụ của giáo phận, cùng mang lại nhiều ích lợi cho công cuộc rao giảng Tin Mừng. Giáo phận vẫn không ngừng đẩy mạnh công cuộc truyền giáo tại các vùng sâu vùng xa, cố gắng lập thêm các điểm truyền giáo, mà đại đa số đồng bào nơi đó đang sống trong cảnh nghèo nàn lạc hậu. 

Song song với nỗ lực loan báo Tin Mừng, giáo phận còn cố gắng tìm cách giúp cải thiện chất lượng đời sống vật chất cho đồng bào nghèo. Đó cũng là những ưu tư và bận tâm lớn của các vị mục tử. Bên cạnh đó, những sáng kiến bác ái xã hội được nảy sinh, rất đa dạng, phong phú và cũng rất hiệu quả do Ban Caritas Phan Thiết điều hành.

VI. ĐỊA CHỈ LIÊN LẠC

- Địa chỉ email: tgm_phanthiet@yahoo.com

- Số điện thoại văn phòng: 0252 819560

- Website của giáo phận: www.gpphanthiet.com 

Văn phòng TGM Giáo phận Phan Thiết

Cập nhật ngày 31/12/2017