Nhà thờ Chính tòa Giáo phận Đà Nẵng

GIỚI THIỆU SƠ LƯỢC VỀ GIÁO PHẬN ĐÀ NẴNG

I. LƯỢC SỬ HÌNH THÀNH

Nhìn vào trang sử hình thành và phát triển của các giáo phận ở Việt Nam, Giáo phận Đà Nẵng là một trong các giáo phận đàn em, nhưng Đà Nẵng là nơi đóng góp những trang sử đầu, chính thức khai mở công cuộc truyền giáo tại Việt Nam, đặc biệt tại Đàng Trong.

Ngày 18/01/1615, tàu Bồ Đào Nha từ Macao chở hai linh mục dòng Tên là cha Francesco Buzomi (Ý), cha Diego Carvalho (Bồ Đào Nha), thầy António Dias (Bồ Đào Nha), hai thầy Giuse và Phaolô (Nhật) đến Cửa Hàn (tên cũ của Đà Nẵng), rồi vào Hội An (Hải Phố) truyền giáo. Phái đoàn lập cư sở đầu tiên tại Hội An. Sau đó, các ngài lập thêm các cư sở Thanh Chiêm (Phước Kiều, Quảng Nam), Nước Mặn (Quy Nhơn).

Năm 1617, Hội An đón thêm một linh mục dòng Tên nữa là cha Francisco Pina. Sau một thời gian ở tại Hội An, cha Pina đi vào Nước Mặn (Quy Nhơn) vào năm 1618. Ngài đã làm việc tại cư sở Nước Mặn cho đến năm 1621 thì trở lại Hội An và sống tại Dinh trấn Quảng Nam, tức Kẻ Chiêm, Phước Kiều ngày nay cho đến ngày qua đời vào năm 1625. Ngài được xem là người khai sinh chữ Quốc ngữ ngày nay. Đồ đệ nổi tiếng của ngài là cha Alexandre de Rhodes.

Một giáo sĩ dòng Tên khác là Cha Alexandre de Rhodes (cha Đắc Lộ) đến Hội An lần đầu tiên vào năm 1624, sau đó Ngài ra Đàng Ngoài. Năm 1640, ngài trở lại Hội An để thay cha Buzomi điều khiển công việc truyền giáo tại đây. Cha Đắc Lộ lập hội Thầy Giảng và Nhà Đức Chúa Trời tại Hội An để huấn luyện giáo dân bản xứ giúp chăm sóc các họ đạo và như để thay thế các ngài trong nhiều trường hợp. Nổi bật là thầy Anrê Phú Yên được phúc tử đạo tại họ đạo Phước Kiều, cách Hội An 7 km, vào ngày 26/07/1644.

Năm 1659, Toà Thánh thiết lập hai giáo phận Tông Tòa ở Việt Nam, Đà Nẵng thuộc Giáo phận Đàng Trong do Đức cha Lambert de la Motte làm Đại diện Tông toà đầu tiên. Khi đó, Đà Nẵng đã có nhiều cư sở, địa sở do các cha dòng Tên coi sóc. Tháng 12/1671, Đức cha Lambert de la Motte tới thăm mục vụ tại vùng đất Đà Nẵng. Tháng 01/1672, ngài tổ chức công nghị giáo phận đầu tiên tại Hội An. 

Năm 1844, Toà Thánh chia Giáo phận Đàng Trong thành hai giáo phận Đông và Tây, Đà Nẵng thuộc giáo phận Đông Đàng Trong, trở thành một trong những trung tâm truyền giáo mạnh nhất của giáo đoàn Đàng Trong (từ sông Gianh trở vào), là nơi dừng chân hoặc ẩn náu cho các nhà truyền giáo.

Năm 1850, Toà Thánh chia giáo phận Đông Đàng Trong thành giáo phận Đông và Bắc, vùng đất Đà Nẵng thuộc giáo phận Đông. Thời kỳ này, hàng giáo sĩ, tu sĩ và giáo dân phải chịu bách hại nặng nề do các chiếu chỉ cấm đạo của các vua Minh Mạng, Thiệu Trị và Tự Đức. Đỉnh điểm là vào năm 1885, phong trào Văn Thân bách hại tàn khốc khắp nơi. Tại hai giáo xứ An Sơn và Vân Đõa, hàng trăm giáo hữu bị thiêu sống trong nhà thờ, bị chôn sống hoặc quăng xuống giếng sâu. Tại Trà Kiệu, Đức Mẹ đã hiện ra bảo vệ các tín hữu đang gặp nguy khốn vì bách hại, tập trung cầu nguyện trong nhà thờ giáo xứ vào các ngày 10-11/9/1885. Để muôn đời ghi nhớ ơn lạ này, giáo hữu dựng trên đỉnh hòn Bửu Châu một đền thờ dâng kính “Đức Bà Phù Hộ Các Giáo Hữu”. Năm 1960, có 82.000 giáo dân sinh sống trong địa giới Quảng Nam - Đà Nẵng , trong đó 1/3 là giáo dân di cư từ các giáo phận miền Bắc di cư (vào năm 1954) và 1/3 là tân tòng.

Ngày 18/01/1963, Đức Thánh Giáo Hoàng Gioan XXIII ban sắc chỉ In Vitae Naturalis Similitudinem, thành lập tân Giáo phận Đà Nẵng, tách từ Giáo phận Qui Nhơn, gồm tỉnh Quảng Tín, tỉnh Quảng Nam và thị xã Đà Nẵng. Đức cha Phêrô Maria Phạm Ngọc Chi, đương chức Giám mục Giáo phận Quy Nhơn được bổ nhiệm làm Giám mục tiên khởi. 

II. ĐỊA LÝ VÀ DÂN SỐ

1. Địa lý: Lúc mới được thành lập năm 1963, Giáo phận Đà Nẵng bao gồm tỉnh Quảng Tín, tỉnh Quảng Nam và thị xã Đà Nẵng. Trải qua những thay đổi của lịch sử, Giáo phận Đà Nẵng ngày nay chỉ còn bao gồm thành phố Đà Nẵng với diện tích 1.285 km2 và tỉnh Quảng Nam với diện tích 10,438 km2.

2. Dân số trên địa bàn: Dân số thành phố Đà Nẵng tính đến năm 2016 là 1.347.000 người. Dân số tỉnh Quảng Nam tính đến năm 2015 là 1.480.000 người.

3. Dân số Công giáo: Tính đến năm 2017 là 72.495 người.

4. Giáo hạt và giáo xứ: Giáo phận Đà Nẵng hiện có 50 giáo xứ và 06 giáo họ biệt lập có linh mục coi sóc, được chia thành 05 giáo hạt : Đà Nẵng, Hòa Vang, Hội An, Trà Kiệu và Tam Kỳ.

5. Dòng tu 

Giáo phận Đà Nẵng hiện có 01 dòng tu và 02 cộng đoàn thánh hiến có nhà chính tại Giáo phận:

- Tỉnh dòng Thánh Phaolô Đà Nẵng;

- Cộng đoàn Tông đồ Đức Mẹ La Vang;

- Cộng đoàn Thừa Sai Mẹ Thiên Chúa.

Ngoài ra, còn có 15 dòng tu nam nữ khác nhau đang hiện diện và làm việc trong giáo phận:

a. Các Dòng Nữ

- Dòng Mến Thánh Giá Quý Nhơn;

- Dòng Mến Thánh Giá Huế;

- Dòng Con Đức Mẹ Vô Nhiễm Huế;

- Dòng Con Đức Mẹ Đi Viếng Huế;

- Dòng Nữ Thánh Tâm Chúa Giêsu;

- Dòng Chúa Quan Phòng Portieux Tỉnh Dòng Tây Nguyên.

b. Các Dòng Nam

- Dòng Chúa Cứu Thế;

- Tu Hội Truyền Giáo Thánh Vinh Sơn;

- Dòng Ngôi Lời;

- Dòng Thánh Thể;

- Dòng Mẹ Chúa Cứu Chuộc;

- Dòng Tên;

- Dòng Don Bosco;

- Dòng Gioan Thiên Chúa;

- Dòng Thánh Augustinô.

III. NHÂN SỰ

1. Giám quản Tông toà: Đức Cha Giuse Đặng Đức Ngân

Ngày 21 tháng 9 năm 2023, Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã bổ nhiệm Đức cha Giuse Đặng Đức Ngân, hiện nay là Giám mục Giáo phận Đà Nẵng, làm Tổng Giám mục phó Tổng Giáo phận Huế. Đức cha Giuse Đặng Đức Ngân cũng được Toà Thánh đặt làm Giám quản Tông toà Giáo phận Đà Nẵng.

2. Các vị Giám mục tiền nhiệm:

Đức Cha Phêrô Maria Phạm Ngọc Chi, GM tiên khởi (+)

Đức Cha Phanxicô Xaviê Nguyễn Quang Sách (+)

Đức Cha Phaolô-Tịnh Nguyễn Bình Tĩnh – Nghỉ hưu trong Giáo phận 

Đức Cha Giuse Châu Ngọc Tri – Hiện là Giám mục Giáo phận Lạng Sơn-Cao Bằng

3. Linh mục, chủng sinh, tu sĩ: Giáo phận hiện có 110 linh mục, trong đó 85 linh mục triều và 25 linh mục dòng. Số chủng sinh là 35; chủng sinh dự tu là 59; và số tu sĩ đang hiện diện là 264 (nam: 8 và nữ: 256). Giáo lý viên: 990.

IV. CƠ CẤU TỔ CHỨC TRONG GIÁO PHẬN

1. Tòa Giám mục

ĐGM Giáo phận: Đức Cha Giuse Đặng Đức Ngân

Chánh Văn phòng: Cha Phaolô Phạm Thanh Thảo

Quản lý giáo phận: Cha Giuse Nguyễn Kinh

2. Ban Tư vấn

Đức Giám mục Giáo phận

Cha Bonaventura Mai Thái, Tổng đại diện

Cha Phaolô Maria Trần Quốc Việt, Đại diện Giám mục đặc trách ngoại vụ, kiêm Hạt trưởng Tam Kỳ

Cha Gabrien Nguyễn Ngọc Tuấn, Đại diện tư pháp

Cha Giuse Nguyễn Kinh, Quản lý Giáo phận

Cha Phaolô Phạm Thanh Thảo, Chánh VP.TGM

Cha Phêrô Hoàng Gia Thành, Hạt trưởng Đà Nẵng

Cha Phaolô Đoàn Quang Dân, Hạt trưởng Hòa Vang

Cha Phanxicô Xavie Nguyễn Văn Thịnh, Hạt trưởng Hội An

Cha Gioan Nguyễn Văn Hoàng, Hạt trưởng Trà Kiệu

Cha Marcello Đoàn Minh, Đặc trách BAXH – Caritas

Cha Phêrô Trần Đức Cường, Đặc trách Giáo lý – Đức Tin

3. Ban Kinh tế

Đức Giám mục Giáo phận

Cha Bonaventura Mai Thái, Tổng đại diện

Cha Phaolô Maria Trần Quốc Việt, Đại diện Giám mục-ngoại vụ

Cha Giuse Nguyễn Kinh, Quản lý Giáo phận

Cha Phaolô Phạm Thanh Thảo, Chánh VP.TGM

Cha Phêrô Hoàng Gia Thành, Hạt trưởng Đà Nẵng

Cha Marcello Đoàn Minh, Đặc trách BAXH – Caritas

4. Ban Xây dựng

Cha Bonaventura Mai Thái, Tổng đại diện

Cha Phaolô Maria Trần Quốc Việt, Đại diện Giám mục-ngoại vụ

Cha Giuse Nguyễn Kinh, Quản lý Giáo phận

Cha Phaolô Phạm Thanh Thảo, Chánh VP.TGM

Cha Phêrô Trần Đức Cường, Đặc trách Giáo lý – Đức Tin

Cha Giuse Nguyễn Văn Thú, Đặc trách Loan báo Tin Mừng

Cha Simon Hứa Thanh Tuyên, Đặc trách Phụng tự

Cha Gioan B. Trần Ngọc Tuyến, Đặc trách Văn hóa – Lịch sử

Cha Gioan Nguyễn Văn Hoàng, Hạt trưởng Trà Kiệu

Cha Phêrô Hoàng Gia Thành, Hạt trưởng Đà Nẵng

Cha Marcello Đoàn Minh, Đặc trách BAXH – Caritas

5. Hội đồng Linh mục giáo phận

Đức Giám mục Giáo phận, Chủ tịch

- Do chức vụ:

Cha Bonaventura Mai Thái, Tổng đại diện

Cha Phaolô Maria Trần Quốc Việt, Đại diện Giám mục đặc trách ngoại vụ, kiêm Hạt trưởng Tam Kỳ

Cha Gabriel Nguyễn Ngọc Tuấn, Đại diện tư pháp

Cha Phaolô Phạm Thanh Thảo, Chánh văn phòng TGM

Cha Giuse Nguyễn Kinh, Quản lý Giáo phận

- Đại diện vùng miền:

Cha Phêrô Hoàng Gia Thành, Hạt trưởng Đà Nẵng

Cha Phaolô Đoàn Quang Dân, Hạt trưởng Hòa Vang

Cha Phanxicô Xavie Nguyễn Văn Thịnh, Hạt trưởng Hội An

Cha Gioan Nguyễn Văn Hoàng, Hạt trưởng Trà Kiệu

- Đại diện các nhóm tuổi:

Cha Giuse Vũ Dần, đại diện nhóm Niên trưởng

Cha Giuse Đỗ Xuân Hướng, đại diện nhóm Gia trưởng

Cha Giuse Nguyễn Thanh Sơn, đại diện nhóm Huynh trưởng

Cha G.B Phan Đình Lượng, đại diện nhóm Kế thừa

Cha Giuse Lê Thiện Thuật, đại diện nhóm Giới trẻ

Cha Giaxintô Võ Thành Châu, đại diện Liên dòng

- Đức Giám mục chỉ định:

Marcello Đoàn Minh, Đặc trách BAXH - Caritas

Cha Phêrô Trần Đức Cường, Đặc trách Giáo lý - Đức Tin

Cha Giuse Nguyễn Văn Thú, Đặc trách Loan báo Tin Mừng

Cha Phaolô Nguyễn Hữu Trường Sơn, Đặc trách Mục vụ Gia đình

Cha Gioan B. Trần Ngọc Tuyến, Đặc trách Văn hóa – Lịch sử

- Ban Điều phối Hội đồng Linh mục giáo phận

Trưởng ban: Cha Bonaventura Mai Thái

Phó ban nội vụ: Cha Marcello Đoàn Minh

Phó ban ngoại vụ: Cha Phanxicô Xaviê Nguyễn Văn Thịnh

6. Hội đồng Mục vụ giáo phận

Đức Giám mục Giáo phận, Chủ tịch

Cha Bônaventura Mai Thái, Tổng đại diện, Đặc trách Giáo sĩ và ơn gọi

Cha Phaolô Maria Trần Quốc Việt, Đại diện Giám mục - Ngoại vụ

Cha Phêrô Trần Đức Cường, Đặc trách Giáo lý – Đức tin

Cha Giuse Nguyễn Văn Thú, Đặc trách Loan Báo Tin Mừng

Cha Simon Hứa Thanh Tuyên, Đặc trách Phụng tự

Cha Giuse Nguyễn Thanh Sơn, Đặc trách Thánh nhạc

Cha Phêrô Hoàng Gia Thành, Đặc trách Truyền thông

Cha Phanxicô X. Nguyễn Ngọc Hiến, Đặc trách Giới trẻ và thiếu nhi

Cha Phaolô Nguyễn Hữu Trường Sơn, Đặc trách Mục vụ Gia đình

Cha Phanxicô X. Nguyễn Văn Thịnh, đặc trách Giáo dân

Cha Philipphê Lê Văn Vui, CSsR, Đặc trách tu sĩ

Cha Gioan Nguyễn Văn Hoàng, Đặc trách Giáo dục Công giáo

Cha Marcellô Đoàn Minh, Đặc trách BAXH - Caritas

Cha Gioan B. Trần Ngọc Tuyến, Đặc trách Văn hóa – Lịch sử

Cha Giacôbê Hứa Hùng Quang, Đặc trách Công lý và Hòa bình

Cha Giuse Nguyễn Hoàng Phong, SSS, Đặc trách di dân

Cha Gioan B. Châu Ngọc Minh, Đặc trách đối thoại liên tôn

Ban điều phối Hội đồng Mục vụ giáo phận

Trưởng ban: Cha Phêrô Trần Đức Cường

Phó ban nội vụ: Cha Gioan Nguyễn Văn Hoàng

Phó ban ngoại vụ: Cha Phanxicô Xaviê Nguyễn Ngọc Hiến

7. Tòa án Hôn phối cấp 1 của Giáo phận

Cha Gabrien Nguyễn Ngọc Tuấn, Chánh án.

Cha Phaolô Nguyễn Hữu Trường Sơn, Thẩm phán.

Cha Phaolô Phạm Thanh Thảo, Thẩm phán.

Cha Giacôbê Hứa Hùng Quang, Bảo hệ.

Cha Giuse Lê Thiện Thuật, Lục sự.

8. Ban Giảng huấn – Đào tạo

Cha Bonaventura Mai Thái, Trưởng ban.

Cha Phaolô Đoàn Quang Dân, Thành viên.

Cha Marcello Đoàn Minh, Thành viên.

Cha Giuse Nguyễn Văn Thú, Thành viên.

Cha Phanxicô Xaviê Nguyễn Văn Thịnh, Thành viên.

Cha Phêrô Trần Đức Cường, Thành viên.

V. CƠ SỞ GIÁO PHẬN

1. Nhà thờ Chính Tòa

Địa chỉ: 156 Trần Phú, Quận Hải Châu, Thành phố Đà Nẵng

Điện thoại: (084) (0236) 3825285

2. Tòa Giám Mục

Địa chỉ: 156 Trần Phú, Quận Hải Châu, Thành phố Đà Nẵng

Điện thoại: (084) (0236) 3826628 – Fax: 3871856

3. Trung tâm mục vụ

Địa chỉ: Đường Trần Hữu Tước, Phường Phước Mỹ, Quận Sơn Trà, Tp. Đà Nẵng

Điện thoại: 0905 781840 (Cha quản lý)

4. Trung tâm hành hương

a. Trung tâm Thánh Mẫu Trà Kiệu:

Địa chỉ: Xã Duy Sơn, Huyện Duy Xuyên, Tỉnh Quảng Nam

Cha Quản nhiệm: Gioan Nguyễn Văn Hoàng

Điện thoại: (0235) 3877 692

b. Đền thánh Chân Phước Anrê Phú Yên – Giáo họ Phước Kiều

Địa chỉ: Phước Kiều, Điện Phương, Điện Bàn, Quảng Nam. 

Cha Quản nhiệm: Tôma Nguyễn Văn Tâm. 

Điện thoại: 0937 637 337

VI. ĐỊA CHỈ LIÊN LẠC

- Văn phòng TGM: 156 Trần Phú, Tp. Đà Nẵng

E-mail: vptgmdn@gmail.com

Điện thoại: (084) (0236) 3826628 / 0935 199 430 (Cha VP)

- Website: giaophandanang.org

Văn phòng TGM Giáo phận Đà Nẵng

(Cập nhật ngày 31/12/2017)