GIỚI THIỆU SƠ LƯỢC VỀ GIÁO PHẬN BÙI CHU

Nhà thờ Chính tòa Giáo phận Bùi Chu  

I. Lược sử hình thành

Ở Á châu, Việt Nam là nước đón nhận Tin Mừng khá sớm. Theo sử sách thì vào năm 1533 đã có những nhà truyền giáo đầu tiên tới Việt Nam, và những địa danh đầu tiên đón nhận Tin Mừng: Trà Lũ, Quần Anh, Ninh Cường, đều là những miền đất thuộc giáo phận Bùi Chu.

Giáo phận Bùi Chu ngày nay chỉ thuộc địa bàn của sáu huyện, phần lớn là những huyện ven biển phía đông nam của tỉnh Nam Định, thuộc đồng bằng Bắc Bộ, bao gồm các huyện: Xuân Trường, Giao Thủy, Hải Hậu, Trực Ninh, Nghĩa Hưng và Nam Trực. Tuy nhiên, trước khi được hình thành như ngày hôm nay, giáo phận Bùi Chu thuộc địa phận Đàng Ngoài (được thành lập năm 1659). Sau đó, giáo phận Bùi Chu thuộc địa phận Đông Đàng Ngoài (được tách ra từ địa phận Đàng Ngoài vào năm 1679). Giáo phận Bùi Chu cũng đã thuộc địa phận Trung (được tách ra từ địa phận Đông Đàng Ngoài vào năm 1848).

Vào năm 1936, Tòa Thánh đã tách phần đất tả ngạn sông Hồng của địa phận Trung để thành lập Giáo phận Thái Bình, phần còn lại của địa phận Trung là giáo phận Bùi Chu ngày nay. 

II. Địa lý và dân số

1. Địa lý

Giáo phận Bùi Chu nằm giữa hạ lưu của sông Hồng và sông Đáy. Toàn thể địa hình của Giáo phận như một hình tam giác, được xác định bởi sông Hồng ở phía Bắc, sông Vị Hoàng (sông Nam Định) ở phía Tây, sông Đáy ở phía Nam và Biển Đông. Về phương diện địa lý tôn giáo, phía Bắc Giáo phận Bùi Chu giáp Giáo phận Thái Bình, phía Tây giáp Giáo phận Hà Nội và phía Nam giáp giáo phận Phát Diệm.

Theo thống kê báo cáo gửi Tòa Thánh năm 2016, diện tích của Giáo phận Bùi Chu vào khoảng 1.350 km2. Giáo phận Bùi Chu là vùng đất bồi của châu thổ sông Hồng, địa thế bằng phẳng, không có rừng núi, toàn là đồng ruộng, vườn bãi. Vùng ven biển từ cửa Ba Lạt tới cửa Đáy được phù sa sông Hồng bồi đắp, làm cho diện tích ngày càng lan rộng ra biển.

Giáo phận Bùi Chu thuộc miền Bắc Việt Nam, nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới ven biển. Mùa hè thì nóng ẩm, mùa đông thì hanh khô, nhiệt độ trung bình trong năm khoảng 23,8 độ C.

2. Dân số

Theo thống kê năm 2017, dân số trên địa bàn của Giáo phận Bùi Chu khoảng 1.274.467 người, người Công giáo là 412.539, chiếm khoảng 32,37% tổng số dân.

Giáo phận Bùi Chu được chia thành 13 giáo hạt với tổng số 159 giáo xứ, 17 chuẩn xứ, 425 giáo họ.

Biến cố 1954 làm cho dân số Công giáo ở Giáo phận Bùi Chu giảm đi hơn một nửa, các linh mục di cư hầu hết, các dòng tu chỉ còn 5 dòng nữ và một tu hội đời mới xuất hiện sau này. 

Giáo phận Bùi Chu là nơi có tỷ lệ Công giáo khá cao, có những làng gần toàn tòng là người Công Giáo. Nhìn chung, các giáo xứ, giáo họ ở Giáo phận Bùi Chu có truyền thống sống đạo sốt sắng, noi gương tổ tiên, nhất là noi gương các anh hùng tử đạo. Tuy nhiên, trải qua thời gian khó khăn lâu dài, nên việc sống đạo có bị ảnh hưởng: Sống đạo nhiều khi nặng về hình thức, nền tảng giáo lý chưa thực sự vững chắc. Đời sống hưởng thụ, hiện tượng bỏ quê đi tìm việc làm ở các thành phố lớn cũng ảnh hưởng ít nhiều tới đời sống đạo của giáo dân. 

III. Nhân sự

1. Giám Mục đương nhiệm

Đức Cha Thomas Vũ Đình Hiệu, sinh năm 1954 tại Ninh Mỹ (một giáo xứ trong giáo phận Bùi Chu). Đức cha được tấn phong Giám Mục năm 2009 và làm Giám mục phụ tá Giáo phận Xuân Lộc. Năm 2012, ngài được Tòa Thánh bổ nhiệm làm Giám mục phó Giáo phận Bùi Chu. Từ ngày 17 tháng 8 năm 2013, ngài làm Giám mục Chính tòa Giáo phận Bùi Chu.

2. Các vị Giám mục tiền nhiệm

Nếu tính từ Đức Giám mục đầu tiên cai quản Giáo phận Đàng Ngoài, vào năm 1659, tới Đức Giám Mục đương nhiệm, Giáo phận Bùi Chu đã có 29 Giám mục phục vụ. Trong số đó, có 21 vị là người ngoại quốc. Trong các vị là người ngoại quốc, có 6 vị được phúc tử đạo. Đức Giám mục người Việt Nam đầu tiên coi sóc giáo phận Bùi Chu là Đức Cha Đa Minh Hồ Ngọc Cẩn (1876 – 1948). Ngài làm Giám mục Bùi Chu vào năm 1935. 

3. Linh mục, chủng sinh và tu sĩ 

Linh mục đoàn hiện tại của Bùi Chu là 212, với 9 linh mục đang học ở nước ngoài, 1 linh mục học ở học viện công giáo, 1 linh mục truyền giáo ở giáo phận khác và 12 linh mục nghỉ hưu.

Chủng sinh: 166 chủng sinh đang học, 13 chủng sinh đã học xong và 229 dự tu. 

Nữ tu trong các hội dòng thuộc luật giáo phận là 945 người. Số nữ tu dấn thân vĩnh viễn trong tu hội đời thuộc luật Tòa Thánh là 32.  

IV. Cơ cấu tổ chức trong Giáo phận

     -  Giám Mục giáo phận: Đức Cha Tôma Vũ Đình Hiệu

     -  Ban tư vấn: 4 linh mục

     -  Hội đồng linh mục: 29 linh mục và một số linh mục trong hội đồng mục vụ.

     -  Hội đồng mục vụ: 15 linh mục trưởng các ban + 12 linh mục trưởng các nghành và đoàn hội. 

V. Cơ sở Giáo phận

1. Tòa Giám Mục Bùi Chu: Tòa Giám Mục Bùi Chu được xây dựng lại từ thời Đức Cha Venceslao Onate Thuận (1883-1897), cùng lúc với nhà thờ Chính Tòa, trường lý đoán và nhà thiên thần (cô nhi viện Thánh An). Sau đó được củng cố thêm thời Đức Cha Pedro Munagorri Trung và các đấng kế nhiệm. 

2. Nhà Thờ Chính Tòa Bùi Chu: Nhà thờ Chánh tòa được xây dựng và khánh thành vào năm 1885. Trải qua hơn 130 năm, chịu ảnh hưởng bởi nắng mưa, gió bão, đến nay nhà thờ Chính Tòa Bùi Chu đã xuống cấp trầm trọng. Đức Giám mục Giáo phận và toàn thể Giáo phận Bùi Chu cùng đồng lòng chuẩn bị đại tu nhà thờ.

3. Tiểu Vương Cung Thánh Đường Phú Nhai: Thánh đường được khởi công xây dựng từ năm 1881. Tiểu Vương Cung Thánh Đường Phú Nhai được xây dựng nhiều lần khác nhau. Sau khi bị bão làm đổ vào năm 1929, nhà thờ được khởi công xây dựng lại. Tới năm 1933, một Đền Thánh nguy nga đã được hoàn thành để dâng kính Đức Maria Vô Nhiễm Nguyên Tội cũng là quan thầy đệ nhất giáo phận Bùi Chu, với kích thước: dài 80m, rộng 27m, cao 30m, với tháp cao 44m. Ngày 12/8/2008, Tòa Thánh đã phong tước hiệu Tiểu Vương Cung Thánh Đường cho Đền Thánh Phú Nhai. 

4. Đại Chủng Viện Đức Mẹ Vô Nhiễm Bùi Chu: Đại Chủng viện được Tòa Thánh phê chuẩn qua văn thư số 52-2/09 vào ngày 07/12/2009. Phía nhà nước Việt Nam qua văn thư 35/TGCP- CG, thủ tướng chính phủ cũng chấp thuận việc thiết lập này. Ngày 02/2/2010, Đức cha Cố Giuse Hoàng Văn Tiệm đã công bố thiết lập Đại Chủng viện Đức Mẹ Vô Nhiễm Bùi Chu là cơ sở II Đại Chủng Viện Thánh Giuse Hà Nội. Tới ngày 09/8/2017, dưới thời Đức Cha Tôma Vũ Đình Hiệu, nhà nước đã trao quyết định thiết lập Đại Chủng viện Đức Mẹ Vô Nhiễm Bùi Chu là Đại Chủng viện độc lập như 7 đại chủng viện khác của Giáo Hội Việt Nam.  

Ngoài Nhà thờ Chính Tòa Bùi Chu, Tiểu Vương Cung Thánh Đường Phú Nhai, trong giáo phận còn có 11 Đền Thánh. 

VI. Hoạt động mục vụ, loan báo Tin Mừng và bác ái xã hội

Dưới sự hướng dẫn của Đức Giám mục giáo phận, thông qua các cha quản hạt và các cha trưởng các ban nghành, đoàn hội, hoạt động mục vụ, việc loan báo Tin Mừng và cả hoạt động bác ái xã hội được thống nhất triển khai từ trên xuống dưới. 

Các ban bao gồm: Ban Giáo Lý Đức Tin; Ban Thánh Kinh; Ban Phụng Tự và Ban Xây Dựng; Ban Thánh Nhạc; Ban Giáo Sĩ; Ban Nghệ Thuật Thánh; Ban Giáo Dân, đặc trách quý chức BHG; Ban Truyền Giáo; Ban Bác Ái Xã Hội; Ban Văn Hóa và Truyền Thông; Ban Công Lý Hoà Bình; Ban Mục Vụ Di Dân; Ban Giáo Dục. 

Các ngành và đoàn hội: Chủng sinh, Ơn gọi, Thiếu nhi Thánh Thể, Giới trẻ, Sinh viên, Giáo chức, Huynh đoàn giáo dân Đa Minh, Hội con Đức Mẹ, Hội Gia Trưởng, Hội các bà mẹ Công Giáo, Hội Legio Mariae, Gia đình phạt tạ Thánh Tâm, Cộng đoàn lòng Chúa thương xót, Gia đình Khôi Bình.  

Trong các hoạt động mục vụ, Giáo phận đặc biệt quan tâm tới việc giảng dạy giáo lý cho các em thiếu nhi theo chương trình Giáo Lý Hồng Ân 3 cấp (mỗi cấp với chương trình 3 năm), giáo lý hôn nhân, giáo lý dự tòng và việc đào tạo giáo lý viên. Số giáo  lý viên hiện có là 4.645 em. Bên cạnh đó, xuất phát từ tình hình hiện tại, Giáo phận cũng quan tâm mục vụ tới những người đi tìm việc làm ở các thành phố lớn, nhất là các bạn trẻ ở độ tuổi kết hôn. Việc loan báo Tin Mừng qua việc thực thi bác ái xã hội như: Cứu trợ đồng bào trong vùng bão lụt, tặng quà trẻ em mồ côi, người nghèo khổ, bệnh tật, động viên người đăng ký hiến giác mạc, tham gia mổ mắt nhân đạo..., cũng được ưu tiên khích lệ. 

Ngoài ra, Giáo phận cũng quan tâm tới việc củng cố các ban ngành đoàn hội, động viên, giúp đỡ các ban ngành đoàn hội thực sự có hoạt động tại các giáo xứ, giáo họ, trong mối tương quan ở cấp độ giáo xứ, giáo hạt và toàn thể Giáo phận. 

VII. Địa chỉ liên lạc

         -  Văn phòng Tòa Giám Mục Bùi Chu: Xuân Ngọc - Xuân Trường - Nam Định

          -  Điện thoại văn phòng: (+84) 0228 3887 514

          -  Fax: (+84) 0228 3887 521

          -  Email: tgmbcvn@gmail.com

-  Website của giáo phận: http://gpbuichu.org

Văn phòng TGM Bùi Chu

Cập nhật ngày 31/12/2017