“NGỌN HẢI ĐĂNG” – MỘT PHIM HOẠT HÌNH NGẮN TUYỆT HAY VỀ TÌNH
CHA
Tác giả: Andrés D' Angelo
Chuyển ngữ: Jos. Nguyễn Minh Vương
Từ: catholic-link.org
Tôi viết những dòng này vào ngày giỗ đầu tiên của
cha tôi và cũng là một năm ông về trời. Đây không phải là sự đoán mò hay khoác
lác: Cha tôi ra đi vào sáng thứ Bảy, mang Áo Đức Mẹ Núi Camêlô, và ông được
lãnh các Bí Tích cuối cùng từ người cháu trai của ông (là một linh mục). Vì thế,
thước phim The Lighthouse (Ngọn Hải Đăng) một cách đặc biệt
đã đong đầy tim tôi: Là con trai của cha, tôi nhận ra những việc tốt đẹp ông
dành cho 12 người con và hơn 60 người cháu của mình. Và với tư cách là cha của
những đứa con chỉ vừa bước sang tuổi dậy thì, tôi nhận ra nhiệm vụ đang chờ
mình phía trước – tiếp tục nỗ lực để là một người cha tốt.
Thước phim thật tuyệt xét từ mọi điểm nhìn. Cả
người cha và người mẹ đều đóng vai trò quyết định trong việc hình thành tính
cách của con cái, nhưng văn hóa của chúng ta gần như chỉ tôn vinh và tán dương
tình mẹ, như thể vị thế người cha là không quan trọng, thậm chí còn có thể thay
thế, hoặc như thể những người cha không cần sự công nhận với vai trò giáo dục
con cái của mình.
Đóng góp của người cha trong việc nuôi dạy con
cái là không thể đo lường. Trong nhiệm vụ nuôi nấng con cái đầy nan giải, người
đàn ông đối diện với một thách đố đặc thù: vừa cương nghị vừa dịu hiền. Cương
nghị mà không cứng nhắc, dịu hiền mà không yếu mềm. Từ sự cương nghị của chúng
ta, con cái sẽ có được sự tự tin và sức mạnh nhân cách cần thiết để đối mặt với
thế giới. Trong thước phim này, khởi
đi một cách biểu tượng nơi ngọn hải đăng và bến tàu, người cha đồng hành với
người con trên hành trình tích lũy lòng tự tin của cậu, vốn được biểu tượng hóa
cách thi vị bằng những con tàu lớn dần do cậu điều khiển. Người cha
vui chơi cùng người con, nhưng đồng thời ông cũng cho cậu một sự tự tin tăng tiến
dần theo tuổi tác và năng lực của cậu. Khoảnh khắc đắt giá là khi người cha
nhìn người con đã trưởng thành mà vẫn thấy cậu như một cậu bé.
Nơi cái nhìn ấy, nội tâm người cha chất chứa một
sự giằng co: như một người bạn thân đã từng nói, “vai trò của người cha là dấu dẫn đường cho những đợi mong, những ước
mơ và tình yêu vốn luôn ở trong sự giằng co hướng về tương lai.” Con
cái là bận tâm chính yếu của chúng ta, là trách nhiệm cốt yếu của đời ta và là
sự đầu tư quan trọng nhất của chúng ta trong tương lai. Chúng ta chuẩn bị để
con cái mình được độc lập, mạnh mẽ, và tự tin… Nhưng thậm chí khi chúng ta tin
tưởng chúng, điều đó không có nghĩa là lòng
chúng ta cảm thấy tự tin như vậy. Như người cha trong phim, nhiều lần
chúng ta cần phải tin tưởng rằng “những cô bé cậu bé” của chúng ta sẽ ổn, nhưng
cảm giác này không đến nếu không phải nếm qua đau khổ và cô đơn.
Một điểm đánh động quan trọng khác của thước
phim là âm nhạc. Một mặt, bản nhạc tạo nên tâm trạng thân mật và tuyệt diệu.
Theo tôi, âm nhạc trong phim biểu trưng cho bước chuyển của sự khôn ngoan nơi
người cha. Ông đặt con mình ngồi trước cây dương cầm, và người con muốn chơi ngẫu
hứng thậm chí cậu không biết phải chơi thế nào. Người cha cản con lại, cầm tay
cậu và đặt đôi tay cậu vào dãy phím đúng cách, cho đến khi cậu bé có thể theo
được giai điệu. Đoạn sau, với cuộc trở về của người con trai giờ đã lớn, người
cha già đã mất khả năng bộc bạch chính mình với âm nhạc. Trong khi con trai ông
trình diễn, người cha nhấc tay mình khỏi phím đàn và đặt chúng một bên. Sau
này, người con cũng chơi cùng bản nhạc đó cho con trai của mình, nhưng bản nhạc
ấy đã được làm phong phú và chất chứa bằng những kinh nghiệm của riêng cậu.
Đức Thánh Cha Phanxicô đã có một giáo huấn thật
hay về tình cha khi ngài nói:
“Mỗi gia đình cần có người cha. Hôm nay chúng ta
tập trung vào giá trị của vai trò người cha, và tôi muốn bắt đầu với một vài
câu trích trong sách Châm Ngôn, những lời mà một người cha dành cho con mình,
ông nói: “Hỡi con, nếu lòng con khôn ngoan, thì lòng ta cũng sẽ được vui mừng;
phải, chính ruột gan ta sẽ hớn hở khi miệng con nói điều ngay thẳng (Cn
23,15-16). […] Người cha này không nói rằng, “Ta tự hào về con vì con công
chính như ta, vì con lặp lại những lời ta nói và những việc ta làm.” Không, ông
không nói như thế. Ông nói những lời quan trọng nhiều hơn thế mà có lẽ chúng ta
có thể giải thích theo cách này: “Ta sẽ
hạnh phúc mỗi khi ta thấy con hành xử ngay thẳng. Đây là điều mà ta muốn
dành cho con, để rồi nó trở thành của con: thái độ của lắng nghe và hành động,
của nói năng và phán xét với sự khôn ngoan và ngay thẳng. Và, để con có thể được
như thế, ta sẽ dạy con những điều con không biết, ta đã sửa chữa những lỗi phạm
mà con không thấy. Ta đã làm cho con cảm nhận một tình cảm sâu xa và đồng thời
sự khôn ngoan mà có thể con chưa hoàn toàn nhận ra khi còn trẻ và sốc nổi. Ta
đã cho con thấy rõ về sự nghiêm khắc và kiên định mà có lẽ con đã không hiểu thấu,
khi con chỉ muốn đồng lõa và bảo vệ. Chính ta trước hết đã phải đặt mình trước
cuộc kiểm định sự khôn ngoan của con tim và duyệt xét những vượt mức của cảm
xúc và nóng giận, để mang lấy gánh nặng của những hiểu lầm khó tránh và tìm những
lời đúng đắn để giúp ta thấu hiểu (Đức Thánh Cha Phanxicô, bài giáo lý ngày 4
tháng 2 năm 2015).
Để duyệt xét chính mình, chúng ta có thể hỏi: Tương quan
của tôi với con cái mình như thế nào? Tôi đã truyền đạt cách chắc chắn cả sự tự
tin và tình cảm hay chưa? Tôi có đang ủng hộ chúng trong những thành công và an
ủi chúng trong những thất bại không? Tôi có thể truyền thụ sự khôn ngoan của
tôi cho con cái mình mà không áp đặt ý kiến cá nhân của mình? Tôi có thể giúp
chúng tìm hướng đi cho riêng chúng không?
Nguồn: dongten.net (20.6.2021)