Thượng HĐGM Amazon: Khai mạc và buổi làm việc đầu tiên

08/10/2019

 

TIN GIÁO HỘI HOÀN VŨ

Thượng HĐGM Amazon: Khai mạc và buổi làm việc đầu tiên

Sáng thứ Hai, 07/10, Thượng HĐGM cho vùng Amazon đã bắt đầu với lời khai mạc của Đức Thánh Cha Phanxicô, và các diễn văn của ĐHY Lorenzo Baldisseri, Tổng thư ký Thượng HĐGM và ĐHY Cláudio Hummes, Tổng tường trình viên.


Lời khai mạc của Đức Thánh Cha

Về phần Đức Thánh Cha, ngài xác định lại bốn chiều kích của thượng HĐGM này, đó là: chiều kích mục vụ, chiều kích văn hóa, chiều kích xã hội và chiều kích sinh thái.

Thượng HĐGM này tiếp cận vấn đề với một con tim Kitô giáo và nhìn Amazon bằng con mắt của người môn đệ Chúa Kitô, chứ không phải như người ngoài cuộc và trung lập. Cần tôn trọng văn hoá của họ chứ không thuần hoá họ bằng một thứ văn hoá khác. Dù phát triển thế nào thì cũng phải gìn giữ và tôn trọng các dân tộc bản địa. Cần nhìn vào thực tế về sự khai thác, phá rừng… vì lợi lộc kinh tế trước mắt, dẫn đến những thay đổi về môi sinh.

Thượng HĐGM không phải là một hội nghị bàn tròn, cũng không phải là quốc hội, không phải là nơi thể hiện ai quyền lực hơn ai, nhưng Thượng hội đồng là cùng nhau bước đi theo sự hướng dẫn của Chúa Thánh Thần. Chính Chúa Thánh Thần đóng vai trò chính của Thượng hội đồng. Và mỗi nghị phụ ngồi trong Thượng hội đồng này phải ý thức về điều đó. Sẽ là gây hại nếu ai trong phòng hội nghị này nói rằng nó là của tôi.

Do đó, điều trước tiên của Thượng Hội đồng là cầu nguyện. Cần suy gẫm, đối thoại và lắng nghe bằng sự khiêm tốn. Vì thế, sau mỗi bốn lần phát biểu sẽ có bốn phút thinh lặng. Thượng Hội đồng sẽ cùng đi trên con đường của Mẹ Giáo hội.


ĐHY Baldisseri nói về mặt tổ chức Thượng HĐGM

Kế đến, ĐHY Lorenzo Baldisseri, Tổng Thư ký của Thượng HĐGM đã có một diễn văn nói đến những thực tế Amazon và việc tổ chức của Thượng Hội đồng này. ĐHY nói rằng, đây là một Thượng HĐGM đặc biệt, không phải Ngoại thường hay Bình thường, do đó không phải chỉ một số giám mục tham dự, nhưng tất cả những lãnh đạo Giáo hội vùng này được triệu tập. Hơn nữa, vì là Thượng HĐGM đặc biệt nên sẽ liên quan đến Giáo hội hoàn vũ. Vì thế, thành phần tham dự cũng mở rộng đến các vị lãnh đạo Giáo hội ở các vùng địa lý khác. Cũng vì thế mà Thượng HĐGM này đã diễn ra tại Roma, nơi có Tòa Phêrô, chứ không phải ở một thành phố thuộc vùng Amazon.

Tham dự Thượng Hội đồng lần này có 185 nghị phụ, 6 đại biểu từ các Giáo hội anh em, 12 khách mời đặc biệt, 25 chuyên viên và 55 dự thính. Trong số các thành viên Thượng Hội đồng, có các chuyên gia và nhân viên mục vụ từ những nơi xa xôi nhất của lãnh thổ Amazon. 16 đại diện của các nhóm dân tộc bản địa khác nhau, họ mang đến những tiếng nói và lời chứng sống về truyền thống, văn hóa và niềm tin của dân tộc họ. Các khách mời đặc biệt là những người có uy thế cao trong lãnh vực khoa học thuộc nhiều tổ chức từ khắp nơi trên thế giới, cả bên trong lẫn ngoài Giáo hội.

Về phương pháp làm việc, ĐHY Baldisseri nói rằng: “Tài liệu Làm Việc (Instrumentum laboris) sẽ là điểm tham chiếu và là cơ sở cần thiết để suy tư và thảo luận, chứ nó không phải là một văn bản để tu chính. Chức năng của nó sẽ kết thúc bằng việc đưa ra Tài liệu cuối cùng, sẽ thu thập các kết quả đạt được bởi Hội đồng này.”

Một thông tin thú vị về Thượng Hội đồng được ĐHY Baldisseri đưa ra, đó là, vì sự phát triển bền vững môi trường, Thượng HĐGM thực hiện việc đăng ký và trao đổi qua công nghệ, tiết kiệm giấy in. Các vật liệu được sử dụng trong Thượng Hội đồng không làm bằng nhựa, nhưng bằng vật liệu phân hủy sinh học. Và dựa trên cơ sở tính toán khoa học, để bù lại 572.809 kilogram CO2 thải ra do các chuyến bay đi lại và các hoạt động khác, Thượng Hội đồng sẽ trồng 50 hecta diện tích rừng tại lưu vực sông Amazon.

Diễn văn của ĐHY Hummes

Đức Hồng Y Hummes nói: Giáo hội cần mở tung cánh cửa, phá bỏ những bức tường bao quanh và xây những cây cầu. Giáo hội cần ra khỏi chính mình và bước đi cùng với lịch sử trong thời đại thay đổi này, để có thể sát cánh cùng với tất cả mọi người, đặc biệt là những người sống ở vùng biên của nhân loại.


Việc dấn bước giúp cho Giáo hội trung thành với truyền thống đúng đắn, không phải duy truyền thống để dính luôn với quá khứ nhưng truyền thống là lịch sử sống động của Giáo hội, nơi đó mỗi thế hệ nhận lấy những gì các thế hệ trước để lại và làm cho chính truyền thống đó thêm phong phú, như kinh nghiệm hiểu biết về đức tin vào Chúa Giêsu trong thời đại chúng ta.

Ánh sáng chỉ đường: lời loan báo của Chúa Giêsu Kitô và thực hành không mệt mỏi lòng thương xót trong truyền thống sống động của Giáo hội, đón nhận và khuyến khích tất cả mọi người, không trừ ai, cùng nhau tiến bước hướng về tương lai như những người bạn và anh em, trong khi vẫn tôn trọng sự khác biệt.

Những bước đi mới: Đừng sợ hãi điều mới. Trong bài giảng lễ Chúa Thánh Thần Hiện xuống năm 2013, Đức Thánh Cha Phanxicô đã nói: “Điều mới luôn làm chúng ta có một chút sợ hãi, bởi vì chúng ta cảm thấy an toàn hơn khi mọi sự nằm trong tầm kiểm soát, chúng ta sợ Chúa đưa chúng ta đối diện với những con đường mới.[…] Vì vậy chúng ta phải cầu nguyện: ‘Xin sai Thần Khí Chúa đến để biến đổi mặt đất này.”

Các quyền của người dân bản địa

Về chứng tá tại vùng Amazon, bên cạnh các nhà truyền giáo luôn có vô số các lãnh đạo thổ dân cũng như người dân bản địa đã để lại những chứng tá anh hùng. Họ thường bị giết trong cuộc chiến chống lại đói nghèo và vi phạm quyền con người. Bên cạnh đó, lịch sử của Giáo hội tại vùng Liên Amazon cho thấy luôn thiếu các nguồn lực vật chất và thiếu các nhà truyền giáo để phát triển toàn diện cộng đồng, đặc biệt là sự thiếu vắng gần như hoàn toàn của Bí tích Thánh Thể và các bí tích thiết yếu khác cho đời sống Kitô hữu thường ngày.

Trong giai đoạn lắng nghe của Thượng Hội đồng, người dân bản địa đã thể hiện bằng nhiều cách khác nhau ước muốn nhận được sự hỗ trợ của Giáo hội trong việc bảo vệ và bảo đảm các quyền của họ để xây dựng tương lai. Các dân tộc bản địa phải được trả lại và đảm bảo quyền trở nên nhân vật chính trong lịch sử của họ. Họ là chủ thể của cuộc sống chứ không phải đối tượng của tinh thần thực dân bằng bất cứ cách nào.

Vấn đề về thiếu nhân sự Giáo hội

Hiện nay, tại các cộng đoàn địa phương trong vùng Amazon, việc thiếu linh mục là một vấn đề lớn dẫn đến thiếu Thánh Lễ, ngay cả lễ Chúa Nhật, và các bí tích khác. Việc tham gia cử hành Thánh Thể, ít nhất là Chủ nhật, là nền tảng cho sự phát triển toàn diện và đầy đủ của các cộng đồng Kitô giáo. Nó là điều cần thiết để xác định con đường mới cho tương lai. Trong giai đoạn lắng nghe, các cộng đồng bản địa đã hỏi rằng, trong khi vẫn chân nhận giá trị to lớn của luật độc thân trong Giáo hội, trước nhu cầu cấp thiết của hầu hết các cộng đồng Công giáo ở Amazon, có thể mở ra con đường cho việc phong chức linh mục cho những người nam đã kết hôn đang sống trong cộng đồng cư dân không. Đồng thời, trước một số lượng lớn các phụ nữ ngày nay đang điều hành các cộng đoàn ở Amazon và điều này đang được chân nhận, cần tìm cách củng cố nó bằng một sứ vụ để nó phù hợp với các nhà lãnh đạo nữ trong những cộng đoàn.

Vấn đề khí hậu

Thượng Hội đồng cũng diễn ra trong bối cảnh khủng hoảng nghiêm trọng về khí hậu và sinh thái liên quan đến toàn bộ hành tinh của chúng ta. Sự nóng lên toàn cầu của hành tinh do hiệu ứng nhà kính đã tạo ra sự mất cân bằng khí hậu chưa từng thấy, nghiêm trọng và khẩn cấp. Đồng thời, hành tinh này đang bị tàn phá, hủy hoại và làm suy thoái tài nguyên trái đất do mô hình công nghệ toàn cầu hóa, khai thác tàn phá và kiệt quệ như được đề cập trong thông điệp Laudato Sì. Trái đất không thể chịu đựng được nữa.

Vấn đề nước

Một đề tài quan trọng khác là vấn đề nước, “bởi vì nó không thể thiếu đối với cuộc sống con người cũng như các hệ sinh thái trên cạn và dưới nước” (Laudato Sì 28). Sự khan hiếm nước uống an toàn là mối đe dọa ngày càng tăng trên khắp hành tinh. Mỗi người đều có quyền tiếp cận nước uống sạch và an toàn. Chỉ riêng sông Amazon đổ vào đại dương 15% tổng lượng nước ngọt của cả hành tinh. Đây là lý do tại sao Amazon đóng vai trò trọng yếu trong việc phân phối lượng mưa cho các vùng xa xôi khác của Nam Mỹ và góp phần vào quá trình chuyển động của không khí trên khắp hành tinh. (CSR_5857_2019)

Văn Yên, SJ - Vatican News


LỊCH PHỤNG VỤ